Het prikkelt de fantasie, het onderonsje tussen Frank de Boer en Matthijs de Ligt, compleet met handgebaren en al. Het duurt ruim tien minuten. Naar het gespreksonderwerp is het gissen: gaat het over de formatie? Over 3-5-2 of 4-3-3? En zo ja, ook over hoe die moet worden ingevuld?
Het is donderdagmiddag in Lagos, aan de Portugese zuidkust. Een deel van het Nederlands elftal traint hard op het zonovergoten veld van het Cascade Resort, het luxe onderkomen van deze week. De basisspelers van de avond ervoor doen een hersteltraining in de gym - op Frenkie de Jong en Tim Krul na - en laten zich vervolgens stuk voor stuk zien aan de rand van het trainingsveld.
Terug naar de avond ervoor. Oranje speelt in een matige oefeninterland gelijk tegen Schotland (2-2), in een systeem waar - met een ruime week voor de start van het EK - nog veel aan moet worden geschaafd: 3-5-2 dus, of 5-3-2.
Tegen de Schotten wil bondscoach De Boer die speelwijze testen. Hij speelt al een tijd met de gedachte om tijdens het EK meerdere spelsystemen te hanteren en met maximaal één wissel te kunnen switchen van 4-3-3 naar 3-5-2 of andersom.
Hij stuurt zijn ploeg in laatstgenoemde formatie het veld van het Estádio Algarve in, maar Oranje oogt zo'n zeventig minuten lang onwennig. In de laatste twintig minuten speelt Nederland 4-3-3. "We kregen moeilijk druk op de bal en op de extra man die zij op het middenveld of achterin hadden", luidt de altijd gedegen analyse van De Ligt, die gewend is 4-3-3 te spelen en het daarom "een omslag" noemt.
Ook De Boer vertelt dat het beter moet, maar wil niet van een mislukt experiment spreken. "O, nee hoor. We hebben het één keer echt goed getraind. Je kunt niet verwachten dat je dan zomaar de sterren van de hemel speelt. Maar dat het beter kan en moet, lijkt me duidelijk."
Praten, praten, praten
Weer terug naar het veld in Lagos, waar De Boer de donderdagtraining vooral overlaat aan zijn assistenten en zelf ruim de tijd neemt om met zijn spelers te praten. Hij doet vaker een beroep op bepalende krachten als Georginio Wijnaldum, Memphis Depay en Daley Blind. Ook nu; na het gesprek met De Ligt spreekt hij met nog vele anderen.
Met zijn benen over elkaar luistert De Boer aandachtig naar de mening van Wijnaldum, zijn aanvoerder. Frenkie de Jong smeert zich nog snel in terwijl hij met De Boer praat en ook Blind wordt voor de oefensessie even apart genomen door de trainer.
Ook Denzel Dumfries, als rechtervleugelverdediger erg belangrijk in het systeem met vijf verdedigers/middenvelders, mag zijn zegje doen, net als Stefan de Vrij aan het einde van de training. Alle gesprekken delen dezelfde gebarentaal, die duidt op tactische inhoud.
Het is makkelijk om de vergelijking te trekken met zeven jaar geleden. In 2014 bereidt Oranje zich op precies dezelfde plek voor op het WK in Brazilië. Het vertrouwen in een succesvol toernooi is laag en de bondscoach, Louis van Gaal, wil dat zijn ploeg het 3-5-2-systeem onder de knie krijgt. Het uiteindelijke mondiale brons wordt gesmeed op de velden van het Cascade Resort.
Drie keer tien minuten
Maar een groot verschil tussen toen en nu is de geringe voorbereidingstijd. Wat dan niet meehelpt, is dat belangrijke spelers als Wijnaldum en Frenkie de Jong zich - hoewel volgens afspraak - pas afgelopen maandag melden in het trainingskamp. Ze hebben een lang en vol seizoen achter de rug en krijgen langer rust.
Maar daardoor kan De Boer voor de oefenwedstrijd tegen Schotland naar eigen zeggen slechts drie keer tien minuten tactisch trainen met zijn volledige ploeg ter beschikking.
Wat dat betreft heeft de bondscoach vrijdag stappen kunnen zetten op twee besloten trainingen. Ook tijdens de drie uur durende terugvlucht vanmiddag is er alle tijd en ruimte voor tactische onderonsjes. Mogelijk zien we daarvan morgen het resultaat, in de oefeninterland tegen Georgië.
Daarin kan Oranje wel een klinkende zege gebruiken, voor het oog van 7.500 toeschouwers in het stadion in Enschede en met nog een week te gaan tot de eerste EK-wedstrijd.
In welk systeem dat gebeurt, wil de bondscoach vooralsnog niet verklappen. "Zondag 4-3-3, toch?", luidt de vraag van NOS-verslaggever Jeroen Stekelenburg woensdag na afloop van de wedstrijd tegen Schotland. "Dat gaan we wel zien", reageert De Boer lachend.
Eén ding verklapt hij wel: wie er onder de lat staat. Na Krul op woensdag krijgt morgen Maarten Stekelenburg de kans.
Oranje-watcher Jeroen Stekelenburg en Chiel van Koldenhoven nemen je mee 'in het spoor van Oranje'. Achter de schermen tijdens het EK-avontuur. In deze aflevering: een oefenwedstrijd tegen Schotland en er is een keepersgate:
