Varkens moeten kunnen wroeten, konijnen moeten kunnen graven, eenden moeten kunnen zwemmen en vogels moeten kunnen vliegen. Ook in een stal, kooi of ren moeten dieren vanaf 1 januari 2023 hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen, zo bepaalt de wijziging van de Wet Dieren.
Het amendement werd afgelopen week aangenomen door beide Kamers, maar nu pas dringen de consequenties door bij dierenbezitters. Veehouders, maar ook hobbydierenhouders, vrezen voor de gevolgen.
'Einde aan malafide fok'
"Ik schrok me wezenloos toen ik las over de wet", zegt Chris van Hout, eigenaar van zo'n vijftig Australische prachtvinken. "Zou dit het einde betekenen van de hobby van zo ontzettend veel mensen? Ik denk dat er wel 50, 60.000 mensen zijn die een volière hebben thuis en dus plezier beleven aan vogeltjes houden."
Ook boerenorganisatie LTO is niet blij. Voorzitter Sjaak van der Tak: "Mag de Nederlander z'n hond wel of niet aan de lijn mag houden? Een konijn, mag die wel of niet in de ren? Onze 14.000 veehouders zeggen dat ook: wat betekent het voor onze varkens?"
Mensen met huisdieren hoeven zich weinig zorgen te maken, stelt Esther Ouwehand, fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren, de indiener van de wetswijziging. "Natuurlijk mag je je hond aanlijnen. En de politie zal niet komen kijken hoe je konijnenhok eruitziet. Wat straks niet meer mag is je hond 24 uur per dag aan een touw houden en nooit uitlaten."
"Ook fokkers van huisdieren zullen aan deze wet moeten voldoen. Dat betekent een einde aan de malafide broodfokkers die honden hun hele leven opsluiten alleen maar om puppy's te produceren voor Marktplaats."
Onze boeren staan nu óók voor dierenwelzijn.
De nieuwe wet heeft de grootste gevolgen voor de professionele veehouderij. Zo zullen varkenshouders waarschijnlijk moeten stoppen met het afknippen van staartjes. Die worden, ondanks een Europees verbod sinds 1991, vaak verwijderd omdat vleesvarkens die dicht op elkaar leven anders uit verveling in elkaars staarten zouden bijten.
"De intensieve veehouderij heeft een beetje aan uitstelgedrag gedaan", zegt Ouwehand. "Door deze wet gaan we dieren niet meer aanpassen aan het systeem, maar het systeem aan de dieren. Boeren zullen stallen moeten aanpassen: meer ruimte, meer afleiding zodat het probleem van verveling wordt opgelost."
Ze noemt een ander voorbeeld. "Eenden zijn er niet op gebouwd om 24 uur per dag op het droge te staan. Daar kan het skelet helemaal niet tegen. Maar in de Nederlandse eendenhouderij mogen eenden niet naar buiten en is er geen water. Die dieren hebben pijn, ontstekingen. Dat zal nu echt moeten veranderen."
Stallen ombouwen
Maar LTO betwijfelt of de wet dierenwelzijn bevordert. "Onze boeren staan nu óók voor dierenwelzijn", zegt Van der Tak. De wet is bovendien "onduidelijk en ondeugdelijk", vindt hij. "De Tweede Kamer zou dit soort wetgeving niet meer moeten aannemen, want het is voor de Nederlander onduidelijk, maar voor de boer zeer zeker ook."
Ook minister Carola Schouten van Landbouw en Natuur was tegen de wet. Ze vond het amendement "open en breed geformuleerd".
Maar voor Ouwehand is het klip en klaar: "Dit betekent het einde voor de intensieve veehouderij zoals we die nu kennen. De stallen moeten worden omgebouwd. Een kleine maar groeiende groep boeren is al overgeschakeld."
Vogels permanent opsluiten in een kooitje is gewoon niet zo'n goed idee.
Volgens Ouwehand had de wetswijziging ook voor andere boeren geen verrassing hoeven zijn. "Het is een heel oude politieke belofte. De wet is gebaseerd op een rapport uit 2001 dat zei dat het echt anders moet in de veehouderij. Kabinet Paars II, met onder meer VVD, nam dat over en daarna Balkenende IV met nota bene CDA-minister Verburg. Dat zijn toch niet de grootste dierenrechtenactivisten uit de geschiedenis."
Minister Schouten laat onderzoeken hoe ze de wet gaat uitvoeren. Voor het zomerreces komt ze met meer informatie hierover.
En de prachtvinken? "Ze planten zich voort en dan zeg ik: dan hebben ze het goed naar hun zin", aldus Van Hout. "Ik kan het ze niet vragen, maar ik kan het aan het gedrag zien. Ze zingen, ze fluiten."
Ouwehand: "Als het echt goed met ze gaat en hun welzijn staat centraal, hoeft niemand iets te vrezen. Maar, en ik denk dat hij dat ook wel weet, vogels permanent opsluiten in een kooitje is gewoon niet zo'n goed idee. Vogels zijn dieren om te vliegen."
