Wit-Russische universiteit in ballingschap vreest de lange arm van Loekasjenko
Het is uitgestorven op de campus van de European Humanities University (EHU) in Vilnius, de hoofdstad van Litouwen. Studenten krijgen vanwege corona online les. Aan de buitenmuur van de universiteit wapperen de Litouwse, Europese en Wit-Russische vlag naast elkaar. Gebroederlijk, ondanks de gespannen relatie van Litouwen en de rest van de EU met de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko.
"We zijn een universiteit in ballingschap", zegt Maksimas Milta, woordvoerder van de EHU. "Een Wit-Russische universiteit in Litouwen." In 2004 sloot de universiteit op last van Loekasjenko noodgedwongen haar deuren in Minsk. De kritische houding die de studenten aangeleerd kregen, beviel de Wit-Russische president niet.
In Vilnius, honderdzeventig kilometer ten westen van Minsk, was de universiteit wél welkom. "Dankzij de genereuze bijdragen van Litouwen, de Europese Unie en de Zweedse overheid bestaan we nog steeds", zegt Milta. Op de universiteit zitten bijna 700 studenten, meer dan 95 procent van hen is Wit-Russisch.
De woordvoerder is net als studenten geschokt door de ontwikkelingen in Wit-Rusland:
Eén van de studenten is de 23-jarige Russische Sofia Sapega. Afgelopen zondag werd ze samen met haar vriend Roman Protasevitsj gearresteerd op het vliegveld van Minsk. Sapega studeert internationaal en Europees recht aan de EHU. "Over een paar weken moet ze haar scriptie verdedigen", vertelt Tsimofej Misjoekevitsj, voorzitter van de studentenvakbond van de universiteit.
Maar de kans dat ze dat ook echt kan gaan doen, lijkt nihil. "Ze zit in een KGB-gevangenis in Minsk. Dat is het enige wat we nu weten", zegt Milta. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie heeft Wit-Rusland de naam van de geheime dienst niet veranderd. "Natuurlijk gebruiken we al onze diplomatieke kanalen in Brussel en Washington om maximale druk uit te oefenen om haar en Roman vrij te krijgen. We zetten alles op alles, maar tot nu toe zonder resultaat.'
'Grens met Wit-Rusland is maar dertig kilometer verderop'
Volgens Misjoekevitsj zijn veel studenten in shock. "Het is het enige waar het over gaat nu, iedereen is bezig met de ontvoering van Sofia, maar ook met zijn eigen veiligheid." Waanden de Wit-Russische studenten zich tot afgelopen zondag veilig in Litouwen, inmiddels zijn ze elke illusie daarover kwijt. "We weten dat de Wit-Russische veiligheidsdiensten hoogstwaarschijnlijk ook hier werken, ons in de gaten houden", zegt Misjoekevitsj. "De grens met Wit-Rusland is maar dertig kilometer verderop, studenten zijn doodsbang. Sofia is één van ons, we hebben het gevoel dat we allemaal de volgende kunnen zijn."
"Natuurlijk zijn we van slag", zegt ook Maksimas Milta. "Maar het verenigt ons ook. Het is niet de eerste keer dat we dit soort tegenslagen te verwerken krijgen, het zal ook niet de laatste keer zijn." Volgens Milta zitten er nog twee andere studenten en twee oud-studenten van de universiteit vast in Minsk, samen met nog eens 420 andere politiek gevangenen: "We zijn weerbaar en weten dat we vol moeten houden. Ooit zal er een einde komen aan het verschrikkelijke regime van Loekasjenko."
