Draagt populaire programma over dragqueens Make Up Your Mind bij aan acceptatie?

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Zeker anderhalf miljoen mensen zagen afgelopen zaterdagavond hoe misdaadverslaggever Peter R. de Vries, gekleed als dragqueen Miss Beautycase, een prijs uitreikte aan dragqueen Bobby Bambam, beter bekend als acteur Barry Atsma. Deelnemers aan en kijkers van Make Up Your Mind prijzen het RTL-programma voor de bewustwording dat het creëert rondom de dragcultuur.

(Ervarings)deskundigen zijn het daar mee eens, maar denken wel dat er meer nodig is om volledige acceptatie te creëren. Dat zeggen ze tegen de NOS op de internationale dag tegen homo- en transfobie.

"Een programma als dit op primetime televisie is belangrijk, want zichtbaarheid leidt tot meer acceptatie", zegt mediawetenschapper Linda Duits (UU). Ook dragqueen Dolly Wood, wier echte naam bekend is bij de redactie, is positief. "Mijn mening is: hoe meer zichtbaarheid, hoe beter. Daarnaast zag ik vooral positieve reacties, dat is goed."

Freya Terpstra, van Transgender Netwerk Nederland, die bekend is met de dragscene maar benadrukt dat er een groot verschil is tussen transpersonen en dragartiesten, vond de boodschap heel sterk. "De kandidaten zeiden dat ze meededen om te laten zien dat iederéén zichzelf mag zijn. Dat is voor mij het belangrijkst, anders lijkt het namelijk enkel een programma dat gaat over heteromannen die zich verkleden."

Terpstra denkt dat het programma ook goed werkt omdat in de productie en visagie veel mensen uit de lhbti-community meehielpen. "Dat geeft sowieso een inclusiever signaal af."

Volgens RTL was dit ook de bedoeling. "Het programma, een idee van Carlo Boszhard en Herald Adolfs, is de ideale combinatie tussen topamusement en een hele belangrijke boodschap: iedereen mag zijn wie hij wíl zijn. Dit past door de boodschap goed op de zaterdagavond van RTL 4, maar ook omdat het programma geschikt is om met het hele gezin van te genieten", zegt RTL-directeur Peter van der Vorst.

Het feit dat Make Up Your Mind toegankelijker is dan andere programma's waarin dragqueens de hoofdrol hebben, zoals bijvoorbeeld Drag Race Holland, is de focus, zegt Terpstra. "Dit programma is niet gemaakt vanuit de ogen van dragartiesten zelf en richt zich niet hoofdzakelijk op de lhbti-gemeenschap, maar vooral op de heteroseksuele man. Ik sprak er net met een aantal artiesten over die zeiden: dit zullen mijn ouders sneller kijken."

Je ziet mannen van wie je niet zou verwachten dat ze dit ooit zouden doen, en het ook nog leuk zouden vinden. Dat maakt het toegankelijker voor bijvoorbeeld andere heteroseksuele mannen, zegt Duits. "Hopelijk leren kijkers zo iets over de rol die drag speelt in de gaycultuur."

Daarnaast speelde Ruben Nicolai een beetje de onwetende man, die meer wilde leren over de dragcultuur, zegt Terpstra. "Dat werkte goed en normaliserend. Het bleef met goede bedoelingen."

Toch mag het programma wel minder oppervlakkig worden, zegt Dolly Wood. "De dragqueens in de vakjury kwamen bijna niet aan het woord. Dat had nog beter gekund, want waarom nodig je ze anders uit? Het blijft een beetje 'kijk, deze BN'ers eens leuk doen'."

Ook is het volgens Duits belangrijk dat het programma zich overduidelijk inzet voor bewustwording en niet dragqueens op de hak neemt. "Het risico bij deze programma's is dat het lacherig wordt. We kennen een lange geschiedenis waarin mannen zich verkleden als vrouwen voor een komisch effect."

Maar volgens Dolly Wood was dat hier niet het geval. "Omdat je het proces rondom de voorbereiding en het persoonlijke verhaal duidelijk kon zien." Daar is Terpstra het mee eens. "De algemene boodschap ging over acceptatie."

Duits, Dolly Wood en Terpstra zijn positief, maar plaatsen wel een belangrijke kanttekening. "Alleen al vanwege het belang van de zichtbaarheid is het goed dat dit programma primetime wordt uitgezonden. Alles wat het daarnaast oplevert op het gebied van bewustwording is ook winst. Maar acceptatie kan je nooit alleen bewerkstelligen met televisieprogramma's", zegt Duits. "Er moeten echt nog dingen naast gebeuren, wil je dat drags veilig door het leven kunnen."

"Als je beseft dat dit een oppervlakkige kant is van drag en er nog veel meer nodig is om dingen aan te pakken, komen we al ver", zegt Dolly Wood. "Dit programma is krachtig in het normaliseren van verschillende vormen van genderexpressie", zegt Terpstra. "Maar we kunnen alleen maar hopen dat het meer doet voor de gemeenschap. Want het geweld waar de lhbti-gemeenschap mee te maken krijgt, is verschrikkelijk."

Het programma krijgt in ieder geval een vervolg. "De plannen voor een vervolg lagen er al, maar na de enthousiaste reacties op deze eenmalige special en de mooie kijkcijfers zijn die plannen in een stroomversnelling gekomen", zegt Van der Vorst. "Onze kijkers hebben duidelijk laten weten dat ze meer Make Up Your Mind willen en daar luisteren we naar."