Dragqueens zijn flamboyant op tv, maar gaan liever onzichtbaar over straat

• Annebelle de Bruijn

  redacteur Online

Met hun lak aan gendernormen, soms flamboyante persoonlijkheden en veelal kleurrijke outfits zijn dragqueens aan een opmars bezig op televisie en sociale media. Maar die groeiende populariteit, zien queens niet altijd terug in het dagelijks leven. "Er is nu echt een explosie in het aantal mensen dat zelf aan drag doet of het leuk vindt, maar ik maak nog steeds vervelende dingen mee op straat", zegt de Amsterdamse dragqueen Jennifer Hopelezz.

Zegt de naam Adore Delano je iets? Misschien niet, maar met haar 1.9 miljoen volgers is ze een van de populairste queens op sociale media. Ook andere hooggehakte diva's hebben miljoenen online fans. En de Amerikaanse draggrootheid RuPaul heeft met zijn RuPaul's Drag Race de afgelopen 10 jaar tientallen miljoenen volgers in binnen- en buitenland aan zich weten te binden.

Sinds gisteravond heeft de Nederlandse televisiewereld zijn eigen stukje polderdrag. In het televisieprogramma De diva in mij, dat op primetime wordt uitgezonden door BNNVARA, geven dragqueens Envy Peru, Hoax LeBeau en Lady Galore vrouwen een make-over.

"Goed dat dit op nationale televisie te zien is, want het draagt weer bij aan een stukje zichtbaarheid", vinden dragqueens Amy Astoria en Victoria Vyper. Ze denken dat veel mensen nog een hoop kunnen leren van drag. "Het is eigenlijk het uitdagen van vastgeroeste ideeën over wat man en vrouw zijn is. Heel cliché om te zeggen, maar je leert er jezelf door te zijn en je niet door anderen in een hokje te laten stoppen."

Amy Astoria en Victoria Vyper doen nu een paar jaar aan drag en hebben er in hun dagelijks leven veel aan gehad. Op de werkvloer bijvoorbeeld. "Drag is een bepaalde vorm van empowerment", legt Amy uit. "Als dragqueen speel ik een overdreven versie van mijzelf, waardoor ik ook sneller dingen doe die ik als Maarten niet zou doen. Zo durfde ik eerst niet voor groepen te staan, maar kon Amy niet onder dit soort dingen uit. Dankzij mijn dragpersoonlijkheid draai ik ook nu ook op de werkvloer mijn hand niet meer om voor presentaties."

Amy, Victoria en andere glitterdiva's merken dat hun dragcultuur steeds populairder wordt. "Dat is alleen al te zien in het aantal boekingen dat ik krijg", zegt Hoax LeBeau. Hoewel ze nu een eigen programma heeft op tv, gaat ze niet altijd in drag over straat. Binnenkort moet ze voor een boeking van het centrum van Amsterdam naar Amsterdam-Noord. "Ik neem dan een taxi, omdat ik niet in drag op een pontje wil staan. Als iemand iets raars in zijn hoofd haalt, kan je geen kant op."

Ook Amy en Victoria gaan liever niet met make-up, pruik en jurk over straat. "We denken heel bewust na over waar we de auto parkeren, bedenken welke route we nemen en doen zo veel mogelijk dingen samen." Dat is soms best zonde, vinden de twee. "We zouden het liefst ook op straat in drag lopen, omdat dat bijdraagt aan acceptatie en zichtbaarheid. Toch vermijden we het om problemen te voorkomen."

Terug naar Jennifer Hopelezz. Vorig jaar werd ze tegen wil en dank het boegbeeld van discriminatie tegenover drags toen een taxichauffeur haar weigerde mee te nemen. "Dat was zo'n koude douche. Het ene moment stond ik als Pride-ambassadeur te spreken voor tienduizend mensen en vijf minuten later weigerde een chauffeur me als een normaal mens te behandelen."

Ook wordt Hopelezz weleens uitgescholden of gooien mensen flesjes naar haar hoofd. Gisteren verscheen ze in een video van taxidienst Uber tegen discriminatie, nadat ze eerder deze maand al was geweigerd door een Uberchauffeur.

Waar dat verschil tussen popcultuur en ervaringen op straat 'm in zit? De Nijmeegse dragqueen Queerella heeft wel een idee. "Mensen vinden drag leuk zolang het alleen maar om het showelement draait. Zodra er activisme of pride in zit, gaat het wringen."

Als dragqueen speelt Queerella graag met vaste ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid. "De meeste mensen vinden dat hartstikke tof, maar niet altijd. Sommige mensen worden zelfs boos."

Hopelezz denkt dat de toegenomen populariteit van dragqueens ook een keerzijde heeft. "Populaire cultuur zie je nou eenmaal niet terug op straat. Daar kan soms een giftige cocktail ontstaan van machogedrag, seksisme en homofobie. Als dragqueen ben je dan een makkelijk doelwit."