Gemeente Amsterdam wacht niet meer af en gaat zelf loden leidingen opsporen

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

De gemeente Amsterdam is niet tevreden over het tempo waarmee loden drinkwaterleidingen worden vervangen en komt daarom zelf in actie. Een verbod op de schadelijke leidingen blijft vooralsnog uit en loodgieters krijgen nauwelijks verzoeken om loden leidingen te vervangen. Wethouder Laurens Ivens (SP, Wonen) gaat daarom met Stichting !WOON op pad om bewoners te informeren en in kaart te brengen waar de leidingen nog van lood zijn.

Bijna een jaar geleden deden de vijf grootste steden een oproep aan minister Ollongren van Binnenlandse Zaken om loden waterleidingen wettelijk te verbieden. De vijf gemeenten hebben ook een brief met informatie over loden leidingen gestuurd naar de eigenaren van woningen van voor 1960.

Wat is precies het probleem met loden leidingen? En hoe herken je ze? Een korte uitleg:

Een goed inzicht in het aantal woningen met loden leidingen hebben de gemeenten niet. Een verbod zou helpen dat helder te krijgen, zeggen ze.

Ollongren kiest daar niet voor. Een verbod zou tot gedwongen extra kosten voor eigenaren leiden en is moeilijk te handhaven. Daarnaast kunnen huurders met problemen naar de Huurcommissie of de rechter. Een woordvoerder van Ollongren zegt gemeenten te gaan benaderen om Amsterdam als voorbeeld te nemen. "Als dit onvoldoende werkt, kunnen wij later alsnog kijken of een verbod zinvol is."

'Te weinig gebeurd'

In Amsterdam is het probleem het grootst. Daar staan 70.000 woningen uit de bouwperiode waarin loden leidingen zijn aangelegd. En die gemeente constateert dat er afgelopen jaar te weinig vooruitgang is geboekt.

Met de gemeentelijke panden en woningcorporaties loopt het redelijk op schema. Nu zijn de particuliere woningen aan de beurt. "Het lastige deel", zegt wethouder Ivens, "want daar hebben we geen zicht op en we kunnen eigenaren tot niets verplichten. We kunnen alleen informeren." Bij een blok in Amsterdam-Zuid ontdekte !WOON, een organisatie die zich inzet voor Amsterdamse bewoners, vorige week nog in meer dan de helft van de huizen loden leidingen.

Een deel van de particuliere verhuurders is welwillend, maar anderen niet. "En daar zit het probleem", zegt Oscar Vrij van !WOON. "De onwelwillenden kunnen ermee wegkomen." Opvallend vaak is er sprake van loden leidingen in panden waar nog enkel glas zit, volgens Vrij. "Dat laat de onwelwillendheid van een huurbaas zien om te investeren."

In sommige gevallen biedt de rechtbank uitkomst, ziet Vrij. "De weinige wetgeving die er is, baseert zich op huurders die moeten gaan piepen. Dan vraag je heel veel. Je moet kennis en tijd hebben en je zet een goede relatie met je huisbaas op het spel."

In Amsterdam zijn inmiddels enkele tientallen rechtszaken gevoerd. Meestal valt het vonnis uit in het voordeel van de huurder. Soms leidt een rechtszaak alleen tot huurverlaging, omdat de sanering al heeft plaatsgevonden voordat de rechtszaak is afgerond. Omdat loden leidingen een woninggebrek zijn, kan een rechter sanering opleggen. Een gewonnen rechtszaak leidt dus tot huurverlaging of sanering van de leidingen, soms tot allebei.

Loodgieters

Loodgieters krijgen nog nauwelijks aanvragen voor het vervangen van loden leidingen, laat Techniek Nederland weten. De branchevereniging vindt dat er een meldingsplicht moet komen bij een wisseling van bewoner.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken wijst erop dat bij een koopakte moet worden aangegeven of er loden leidingen aanwezig zijn, of dat het niet bekend is. Er wordt onderzocht of het melden van loden leidingen in een nieuw huurcontract kan worden opgenomen.

Daarnaast pleit Techniek Nederland voor een subsidieregeling, omdat de kosten van vervanging een drempel kunnen vormen. Geen van de vijf grote steden heeft nu een subsidieregeling. Vrij, van !WOON, ziet daar geen heil in: "Geld is niet het probleem. Mensen betalen tonnen voor een paar stukken steen. De oplossing zit in wetgeving."