Uit een vandaag verschenen rapport blijkt dat twee derde van de turners grensoverschrijdend gedrag heeft ervaren. Jonge mensen werden onder druk gezet en geïsoleerd van hun sociale omgeving, allemaal voor dat ene doel: de prijzen.
Nicolette Schipper-van Veldhoven, lector sportpedagogiek aan de Hogeschool Windesheim, herkent die geluiden. Ze doet onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in de jeugdsport, ook op emotioneel vlak. Zo vroeg ze mensen van tussen de 18 en de 50 jaar in 2015 terug te kijken op hun ervaringen. "Daar kwam al veel uit: 1 op 10 kinderen zegt seksueel te zijn misbruikt, een kwart noemt emotioneel misbruik." Dat beeld is volgens haar inmiddels niet echt veranderd.
Schreeuwende ouders langs de kant
De vaak te hoge emotionele belasting is volgens Schipper-van Veldhoven een gevolg van de emoties waar (top)sport mee gepaard gaat. "Op de een of andere manier is het erin gerold dat we kinderen goed moeten drillen, daar worden ze sterk en hard van, zonder dat mensen doorhebben dat het voor kinderen echt desastreus kan zijn", zegt ze. "Je ziet het nog steeds, schreeuwende ouders of trainers langs de kant."
De manier waarop kinderen door ouders en andere volwassenen worden benaderd, geven ze later ook weer door. "Het groeit erin, en dan denken ze dat het erbij hoort", zegt Schipper-van Veldhoven. "Kinderen en zelfs ouders zeggen; ik dacht dat het normaal was, ik dacht, het hoort erbij. Maar als je er zelf bij staat denk je, ze zien het kind helemaal niet. Het gaat alleen om de prestaties."
Je moet eerst kennis van kinderen hebben voordat je kinderen kunt gaan lesgeven.
Niet elk kind krijgt later last van een te harde sportieve opvoeding. Maar als het wel sporen achterlaat, is dat volgens Schipper-van Veldhoven erg ingrijpend. "Je coach bepaalt alles voor je", zegt ze. "Je wordt opgevoed als ding. Waar blijft dan je eigen identiteit? Ze zeggen sport kan zelfvertrouwen opbouwen, maar ik zeg altijd: het kan het ook afbreken. En het probleem is dat de sport niet altijd toegeeft dat dit probleem ook in de sport speelt. Er is altijd een roze bril geweest."
Een van de topsporters die last had van ingrijpend grensoverschrijdend gedrag, is voormalig topturnster Verona van de Leur. Ze vertelt hoe ze werd geïntimideerd, zodanig dat ze het leven niet meer zag zitten.
Toch denkt Schipper-van Veldhoven dat het wel degelijk anders kan. Ze pleit voor een 'radicale cultuurverandering'. "We moeten de juiste mensen hebben staan, die weten wat het betekent om kinderen les te geven, en niet alleen een sport technisch te onderwijzen."
Schipper-van Veldhoven ziet bij veel trainers een gebrek aan pedagogische vaardigheden, en juist daardoor gaat het mis. "Je moet eerst kennis van kinderen hebben voordat je kinderen kunt gaan lesgeven."
Dit betekent bovendien ook niet dat het ten koste gaat van de in de sport zo leidende resultaten. "Al het wetenschappelijk onderzoek bewijst dat als je positief coacht, je net zulke goede resultaten bereikt. Daarvoor hoef je niet negatief te coachen."
