Bitcoins 'minen' lucratief, maar gevolgen voor stroomvoorziening groot

• Fiorella Opromolla

  redacteur Buitenland

Cryptovaluta worden steeds populairder. Deze week bereikte de waarde van bitcoin een recordhoogte van zo'n 53.000 euro. Ook het minen, oftewel delven, kan een goede inkomstenbron zijn. Maar daar zit een keerzijde aan: het kost veel stroom. Dat leidt op sommige plekken tot elektriciteitsproblemen.

'Miners' controleren bitcointransacties. Voor dat proces van minen is veel rekenkracht van computers nodig. Maar daar staat ook wat tegenover: de miner die als eerste de juiste oplossing vindt, verdient 6,25 bitcoins. Momenteel is dat omgerekend zo'n 330.000 euro.

In principe kan iedereen minen. Afhankelijk van de digitale munt kan het met een eigen computer, of met computers die chips bevatten om sneller en efficiënter te rekenen. "Bitcoins kun je alleen succesvol minen als je speciale apparatuur hebt", vertelt Harald Vranken, universitair hoofddocent aan de Open Universiteit en Radboud Universiteit. "Met een gewone computer maak je weinig kans. Vergeleken met die speciale computers, is het tempo waarmee je kunt minen als een slak ten opzichte van een Formule 1-racewagen."

En die speciale computers gebruiken relatief veel stroom. Van de totale hoeveelheid stroom die opgaat aan minen, gaat het meeste naar bitcoins. "Het is lastig om helder te krijgen waar precies wordt gemined. Het is een wereldwijd fenomeen, maar het is tegelijkertijd een ietwat schimmige wereld. Niet iedereen loopt ermee te koop", zegt Vranken.

Wat is minen en hoeveel stroom kost het?

Miners gaan naar plekken waar elektriciteit goedkoop is. Dat is bijvoorbeeld het geval op plekken waar waterkrachtcentrales een overcapaciteit aan stroom leveren in het regenseizoen of waar goedkope kolen voorradig zijn en stroom nog wordt opgewekt in kolencentrales. Dat gebeurt bijvoorbeeld nog in China en Rusland.

De computers zijn continu bezig met sommen oplossen en dat slurpt stroom. Soms zo veel, dat de lokale bevolking geen elektriciteit heeft. Er zijn dan ook overheden die het minen verbieden.

Een voorbeeld van zo'n plek is Abchazië, een van Georgië afgescheiden regio. Goedkope stroom maakte de regio, die al jarenlang kampt met politieke en economische instabiliteit, interessant voor miners. Hoewel velen afkomstig zijn uit het buitenland - Rusland bijvoorbeeld - is ook de lokale bevolking actief aan het minen.

Het stroomnetwerk in Abchazië kon dat echter moeilijk aan. De stroom viel regelmatig uit. Dat leidde tot ongenoegen, onder meer omdat de bevolking dan geen verwarming had, schreef de Russische krant Novaya Gazeta. Om de elektriciteitsproblemen op te lossen, besloot de regering kort geleden om minen te verbieden. Het was pas sinds afgelopen september legaal.

Ook in Binnen-Mongolië, een autonome regio in China, is een verbod ingevoerd. Ruim 8 procent van alle bitcoins wordt daar gemined. Vorige maand werd echter bekend dat de regio voor eind april alle mining-activiteiten sluit, om het energieverbruik terug te dringen.

"Er zijn vaker berichten over een crackdown, maar dit is tot nu toe het meest serieuze", vertelt China-correspondent Sjoerd den Daas. "Het is alleen afwachten hoe dit verbod wordt geïmplementeerd en hoe ze gaan handhaven. Er gebeurt natuurlijk een heleboel onder de radar: cryptomining is geen gereguleerde sector."

Den Daas betwijfelt of het verbod daadwerkelijk zal leiden tot minder mining en dus een lager stroomverbruik. "Het is nog te vroeg om daar iets over te zeggen. Een deel zal ongetwijfeld stoppen, anderen zullen in staat zijn te blijven opereren, al dan niet op andere plekken in het land."

Overigens kampt ook Iran, een andere populaire plek op dit gebied, met elektriciteitsproblemen. Afgelopen januari zei de regering dat dat komt door de vele miners in het land. Zij zeggen op hun beurt dat ze daar niet verantwoordelijk voor zijn.

Steeds meer minen

Nu de bitcoinkoers zo hard stijgt, heeft dat ook effect op het stroomverbruik. "Er valt meer te verdienen en het wordt aantrekkelijk om te minen", zegt Vranken. "Maar dat betekent ook dat er meer wordt gerekend en dat kost dus meer stroom. En hoe meer mensen minen, des te sneller de wiskundige puzzels worden opgelost. Daarom wordt de moeilijkheidsgraad iedere twee weken verhoogd."

Vranken maakt zich zorgen over de gevolgen van het intensieve stroomverbruik op de lange termijn. "Op dit moment gaat circa 1 procent van het wereldwijde stroomverbruik op aan cryptomining. Als je kijkt naar de klimaatdoelen en de CO2-reductie waar men naar streeft, moet je je afvragen of het wel gepast is om dit op wereldwijde schaal te doen. Er worden weliswaar alternatieve manieren van minen ontwikkeld die veel minder stroom verbruiken, maar voor veel mensen gaat geld nog altijd voor."