Gert Janssen en Anniek Ypenga
Gert Janssen en Anniek Ypenga
Gemeenten maken nauwelijks gebruik van de Wet Bibob (Wet Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur) bij de bestrijding van zorgfraude. Dat blijkt uit een rondgang van Nieuwsuur. Sinds vorig jaar zomer mag de wet breder worden ingezet, ook in de zorgsector.
De gemeente Almelo ziet de verruiming van de integriteitswet juist als een belangrijk instrument om zorgaanbieders aan de voorkant te screenen. Wethouder voor zorg Eugène van Mierlo vecht al jaren tegen criminele zorgaanbieders.
"We hebben hier weerzinwekkende dingen meegemaakt: eigenaren van zorgbureaus die voor anderhalf miljoen aan zorggeld hebben vergokt in het casino, voor meer dan 2 miljoen met dubieuze facturen hebben gesjoemeld, met zorggeld tussen eigen bv's hebben geschoven en ga zo maar door", zegt Van Mierlo. In meerdere rechtszaken eist Almelo zo'n 5 miljoen euro terug van malafide zorgbureaus.
Henneptoppen knippen
Een recent rapport van het Regionale Informatie- en Expertise Centrum Oost-Nederland (RIEC), dat zich richt op de aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit, én het Informatieknooppunt Zorgfraude laat zien dat criminaliteit in de zorg in de regio Twente ernstige vormen aanneemt. "Het is walgelijk hoe criminelen over de rug van kwetsbare mensen op deze manier hun zakken vullen", zegt Karen Ottens van het RIEC.
"We zagen hoe cliënten in de dagbesteding worden ingezet om henneptoppen te knippen, en zagen gevallen van illegale prostitutie", zegt Ottens, die ziet dat er voor criminelen veel geld valt te verdienen in de zorg. Er zijn nauwelijks barrières opgeworpen door toezichthouders zodat kwaadwillende ongezien geld achterover kunnen drukken.
Wethouder Van Mierlo: "We kunnen bedrijven nu aan de voorkant screenen, voordat ze subsidie of zorgopdrachten krijgen. Laat de jaarrekeningen zien, hoe zijn de geldstromen, en heel belangrijk: we mogen ook politie- en justitie-informatie inzien."
Het achteraf terughalen van verkeerd gebruikt zorggeld is moeilijk en kost veel tijd. Dus vooraf screenen en daarmee criminele bedrijven weren, werkt volgens de Almelose wethouder veel beter.
Veel ellende voorkomen
Ook Ottens van het RIEC Oost-Nederland is enthousiast over het inzetten van de wet. "We hebben de afgelopen twee jaar alleen al in Twente zeventig onderzoeken gedaan naar criminaliteit bij zorgbureaus. Wij zijn er in deze regio al jaren alert op, dus ik verwacht dat je dit in heel Nederland zou kunnen zien. Maar dat is nog niet onderzocht. Met de wet Bibob kun je aan de voorkant veel ellende voorkomen."
Advocaat Jaap Baar staat veel bedrijven bij in Bibob-procedures. Hij zet vraagtekens bij de verdere uitbreiding van de wet. "Deze wet is oorspronkelijk bedoeld om zware criminelen te weren uit gevoelige branches, zoals de horeca, seksindustrie en coffeeshops. Maar om dit nu standaard toe te gaan passen op elk zorgbedrijf, dat is een veel te zwaar middel. Dat ook de privacy ernstig aantast. Ik vind het een hellend vlak."
