'Relatief veel bekende bijwerkingen na eerste prik met AstraZeneca'

Vrouwen tot 65 jaar die het AstraZeneca-vaccin krijgen, ervaren na de eerste prik ongeveer twee keer zo vaak bekende bijwerkingen als vrouwen uit dezelfde leeftijdsgroep die het Pfizer/BioNTech-vaccin krijgen. Dat stelt Bijwerkingencentrum Lareb op basis van onderzoek onder bijna 4000 vrouwen.

Het gaat om bijwerkingen zoals hoofdpijn, je niet lekker voelen, vermoeidheid en spierpijn. Koorts kwam in het onderzoek bijna acht keer zo vaak voor na de eerste prik van AstraZeneca ten opzichte van de eerste prik met Pfizer/BioNTech.

Iedereen meer bijwerkingen

"Ik verwacht dat de eerste prik van AstraZeneca bij iederéén meer bekende bijwerkingen geeft dan die van Pfizer/BioNTech", zegt Lareb-directeur Agnes Kant. "We hebben nog niet genoeg gegevens om harde uitspraken te doen over andere leeftijdsgroepen en over mannen, maar er is geen reden om aan te nemen dat daar geen verschil is. Wel kunnen de percentages verschillen."

Lareb volgt per vaccin ongeveer 5000 mensen een half jaar lang. Belangrijkste doel is meer zicht te krijgen op hoe vaak veelvoorkomende bijwerkingen zich in de praktijk voordoen, hoelang ze aanhouden en wat de impact ervan is op het dagelijks leven. Mensen die geprikt worden kunnen zich tot 48 uur na hun eerste prik opgeven om mee te doen.

Meer koorts

61 tot 67 procent van de deelnemende vrouwen tot 65 ervoer na de eerste prik met AstraZeneca hoofdpijn, spierpijn, vermoeidheid of voelde zich niet lekker. Bij het vaccin van Pfizer/BioNTech gold dat voor 22 tot 36 procent van de vrouwen. Daarnaast meldde 39 procent koorts boven de 38 graden na AstraZeneca, tegen 5 procent na een Pfizer/BioNTech-prik.

Het is belangrijk dat mensen er rekening mee houden dat ze bijwerkingen kunnen krijgen, zegt Kant. "Die eerste prik van AstraZeneca geeft relatief veel bijwerkingen. Mensen kunnen daar een dagje niet lekker van zijn."

Niet één op één te vertalen

Belangrijke kanttekening is dat de percentages uit het onderzoek niet één op één zijn te vertalen naar de algemene bevolking. "We nodigen iedereen uit om aan ons onderzoek mee te doen, ook mensen die geen bijwerkingen ervaren. Maar omdat mensen zich tot 48 uur na de prik kunnen aanmelden is het mogelijk dat mensen vaker besluiten om mee te doen als ze wél bijwerkingen ervaren", zegt Kant.

Waarom AstraZeneca vaker koorts veroorzaakt van Pfizer/BioNTech, weet Kant niet. "Maar op zichzelf is koorts door vaccinatie niet gevaarlijk. Als de koorts 6 tot 8 uur na de prik ontstaat en één of maximaal twee dagen aanhoudt, kan dat geen kwaad. Als koorts later ontstaat of langer aanhoudt, dan is er mogelijk een andere oorzaak dan het vaccineren. Dan is het verstandig om de huisarts te bellen als je ongerust bent."

Eerste versus tweede prik

Of het vaccin van AstraZeneca met de tweede prik erbij in totaal meer bijwerkingen geeft dan dat van Pfizer is volgens Kant nog niet te zeggen. In zijn algemeenheid is uit de onderzoeken van de farmaceuten wel naar voren gekomen dat de bijwerkingen van het AstraZeneca-vaccin na de eerste prik heviger zijn dan na de tweede prik. Bij de vaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna is dat juist andersom.

De resultaten van het Moderna-vaccin voor mannen en voor andere leeftijdsgroepen volgen later, als er genoeg deelnemers in die groepen zijn om conclusies te trekken.

Tijdelijk opgeschort

Anderhalve week geleden werden de vaccinaties met AstraZeneca in Nederland tijdelijk opgeschort, omdat in het buitenland meerdere gevallen werden aangetroffen van mensen die na een prik met het AstraZeneca-vaccin een zeldzame en ernstige combinatie van trombose met een verlaagd aantal bloedplaatjes ontwikkelden. In Nederland is dit nog niet gemeld.

Het prikken met AstraZeneca werd onlangs hervat nadat het Europees Medicijnagentschap opnieuw had geoordeeld dat het middel veilig en effectief is. Het concludeerde dat trombose in zijn algemeenheid geen bijwerking is van het vaccin. Echter, het is op dit moment niet te bevestigen noch uit te sluiten dat de zeer zeldzame gevallen van trombose met een tekort aan bloedplaatjes het gevolg zijn van het AstraZeneca-vaccin.

In Rotterdam werd vandaag weer begonnen met het prikken met AstraZeneca: