Herstelbetalingen voor gediscrimineerde zwarte Amerikanen in voorstad Chicago

• Oumaima Abalhaj

  redacteur Buitenland

Voor de eerste keer in de geschiedenis van de Verenigde Staten gaat een stad over tot herstelbetalingen aan zwarte Amerikanen, die door de overheid zijn gediscrimineerd. In Evanston, een voorstad van Chicago, is gisteravond de eerste fase van herstelbetalingen goedgekeurd. Het is een vergoeding van 10 miljoen dollar voor de discriminatie op de huizenmarkt, die voortkomt uit slavernij en segregatie.

"Het is een begin", zegt wethouder en architect Robin Sue Simmons tegen The New York Times. "We zijn als stad echt trots, dat we het land naar herstel en gerechtigheid kunnen leiden."

Het herstelprogramma wordt gefinancierd door inkomsten uit de cannabisbelastingen, sinds vorig jaar is cannabis legaal in Illinois. De gemeente gaat eerst 400.000 dollar investeren in hypotheeksteun, subsidies voor reparaties aan woningen of aanbetalingen voor een nieuw huis. Het overige bedrag moet nog worden verdeeld.

Slavernij

"Het programma zou een model kunnen worden voor andere steden en staten die worstelen met hun eigen vorm van eventuele herstelbetalingen", zegt correspondent Ryan Hermelijn.

Zoals veel Amerikaanse steden, legde Evanston ooit rassenscheiding op, door middel van zogeheten 'red-lining'. Zwarte Amerikanen mochten daardoor niet in witte wijken wonen. "Banken investeerden niet in zwarte wijken. En vanwege de strengere hypotheekeisen, mochten zwarte bewoners geen huizen kopen, ook niet in hun eigen buurt", zegt Hermelijn. Hiermee werden zwarte Amerikanen veroordeeld om te blijven huren. "En daarmee misten ze een van de belangrijkste manieren om een vermogen te verwerven: een eigen koophuis."

Na de dood van George Floyd en Breonna Taylor en de Black Lives Matter-protesten afgelopen zomer, richtten verschillende steden een taskforce op om zich te buigen over een herstelfonds. Evanston is de eerste stad die nu met een concreet plan komt.

Toch is er ook kritiek op het herstelprogramma. Sommige zwarte Amerikanen geloven niet dat dit de juiste vorm is. Ze willen naast een contante schadevergoeding, ook formele excuses van de regering voor het slavernijverleden. "Voor alle duidelijkheid, ik sta 100 procent achter herstelbetalingen", zegt gemeenteraadslid Cicely Fleming tegen The New York Times. "Maar wat ik niet goedkeur, is dat een huisvestingprogramma wordt gezien als een herstelbetaling."

Het herstelprogramma is nu ook alleen bedoeld voor mensen die tussen 1919 en 1969 in Evanston hebben gewoond of na 1969 te maken hebben gehad met discriminatie vanwege het stadsbeleid. Het is niet duidelijk hoeveel mensen in aanmerking komen.

Wetsvoorstel

Herstelbetalingen staan ook op de agenda van de nationale politiek. In het Congres wordt gedebatteerd over een wetsvoorstel voor een nationale herstelcommissie. In dat voorstel staat dat er 12 miljoen dollar wordt uitgetrokken voor een commissie die zich gaat buigen over de geschiedenis van de slavernij en discriminatie. Zo'n 170 democraten steunen het voorstel.

Het wetsvoorstel werd in 2019 overwogen, maar toen geparkeerd vanwege de presidentsverkiezingen. President Joe Biden steunt een nationale herstelcommissie, maar de kans dat die door de Senaat wordt goedgekeurd, is klein.

"President Biden heeft raciale rechtvaardigheid als prioriteit van zijn beleid bestempeld. In Evanston hopen ze dat deze historische stap een nieuwe aanzet is om op federaal niveau te blijven vechten voor herstelbetalingen", aldus Hermelijn.