'Grof geweld bij avondklokrellen kon niet worden voorzien'
De zware rellen in Eindhoven en Den Bosch tijdens het eerste weekend van de avondklok waren niet te voorzien, staat in evaluatierapporten die de twee gemeenten hebben laten opstellen door het COT, Instituut voor Veiligheid en Crisismanagement.
Volgens het COT hadden de gemeenten zich weliswaar voorbereid op ongeregeldheden, maar liep het uit de hand "doordat zich onder de relschoppers een groep bevond die doelbewust en gericht de confrontatie met de politie zocht en zich daarvan door vrijwel niets liet weerhouden".
Op zondag 24 januari begon de demonstratie in Eindhoven tegen de avondklok rustig, maar sloeg de stemming na verloop van tijd om. Volgens het COT waren het niet de demonstranten die zich tegen de politie keerden, maar hooligans, pure relschoppers, verveelde jongeren en sensatiezoekers.
"Onze inschatting is dat er sprake is geweest van een vorm van coördinatie waarbij verscheidene relschoppers gelijktijdig naar het 18 septemberplein kwamen."
Zwaardere maatregelen
Het COT stelt verder dat een deel van de relschoppers hoe dan ook had gezocht naar de mogelijkheden om te rellen, ook als er van tevoren zwaardere maatregelen waren genomen om dat te voorkomen.
Toen de stemming in Eindhoven omsloeg greep de politie in, maar werd daarbij gehinderd doordat een waterkanon onklaar werd gemaakt en doordat paarden niet ingezet konden worden op het gladde 18 septemberplein. De relschoppers werden naar het station gedreven, waar ze vervolgens een spoor van vernieling aanrichtten en de mensen die daar aan het werk waren de stuipen op het lijf joegen.
Het COT-rapport stelt dat de communicatie tussen de politie en ProRail beter had gekund en gemoeten, zodat men op en rond het station minder verrast zou zijn geweest over de aanstormende meute.
De gemeente Eindhoven denkt "met een wrang gevoel" terug aan 24 januari, ook al is het rapport positief over de manier waarop de Gezagsdriehoek (politie, burgemeester en OM) heeft gefunctioneerd.
"Zondag 24 januari 2021 blijft een gitzwarte dag voor Eindhoven, onze inwoners en ieder ander die de stad een warm hart toedraagt. Daar doet een positief oordeel in het onderzoeksrapport niets aan af."
Navolgbaar en begrijpelijk
In Den Bosch ging het een dag later opnieuw mis. Relschoppers richtten zware vernielingen aan en plunderden onder meer winkels in de binnenstad. In het evaluatierapport constateert het COT dat de genomen maatregelen door de Gezagsdriehoek navolgbaar en begrijpelijk zijn.
Burgemeester Mikkers noemt de impact van de gebeurtenissen op de Bossche samenleving groot. " Ondanks onze inzet, hebben we de rellen niet kunnen voorkomen. Die bewuste momenten van geweld, vernielingen en plunderingen te zien gebeuren, gaf ons een machteloos gevoel."
De gemeente constateert dat het COT-rapport stelt dat de Gezagsdriehoek meer aandacht aan een aantal punten had kunnen besteden, zoals betere communicatie over wanneer de politie zou ingrijpen. De gemeente gaat met die leerpunten aan de slag, "in het realisme dat nooit gegarandeerd kan worden dat dit ervoor zorgt dat gebeurtenissen als die van 25 januari nooit meer zullen voorkomen".
