De kans dat je na een tweede dosis vaccin toch corona krijgt is klein, maar niet nul. In Israël, waar het grootste deel van de bevolking is gevaccineerd, zijn de eerste signalen positief en lijken gevaccineerden niet of nauwelijks anderen te besmetten.
De eerste grootschalige onderzoeken in Israël tonen aan dat het Pfizervaccin inderdaad een hele goede bescherming biedt tegen het coronavirus. Zo'n drie weken na de tweede prik is van de ruim 500.000 personen uit een onderzoek van de Israëlische zorgverzekeraar Maccabi niemand meer overleden aan corona.
Van de 523.000 personen die via de ziektekostenverzekeraar twee keer een prik kregen, is nog 0,1 procent besmet geraakt. Van de groep die toch nog besmet raakte, moesten vijftien personen naar het ziekenhuis. Vier daarvan kregen ondanks de vaccinatie ernstige ziekteverschijnselen. De cijfers van Maccabi zijn vergelijkbaar met de data van een andere zorgverzekeraar, Clalit.
Effect na de eerste prik
Volgens Ido Hadari, vaccinatie-expert bij zorgverzekeraar Maccabi is het vaccineren een succes. "Als we de ingeënte groep vergelijken met mensen van dezelfde leeftijd die niet zijn gevaccineerd, zien we een overduidelijk verschil. De werking van het Pfizervaccin ligt op ongeveer 93 procent."
Volgens Hadari is ook het verschil tussen één prik en twee prikken opvallend. "We zien al effect na de eerste prik, zeker bij tieners, maar het effect is op zijn sterkst twintig dagen na de tweede prik."
Wat nog niet afdoende is onderzocht is hoe besmettelijk mensen zijn die na vaccinatie alsnog geïnfecteerd raken. Volgens Uri Shalit, data-onderzoeker van de Technische Universiteit in Haifa, zijn de eerste tekenen positief. "Het lijkt erop dat ze ook minder besmettelijk zijn dan mensen die niet zijn gevaccineerd. Dat geeft eigenlijk hetzelfde beeld als bij mensen die niet erg ziek worden."
Twee keer geprikt
In Nederland zijn er intussen een paar corona-uitbraken in verpleeginstellingen, waar kwetsbare ouderen al één keer zijn gevaccineerd. In het Sint Elisabeth Verpleeg- en Gasthuis in Amersfoort is een uitbraak gaande. Twee mensen zijn overleden. Maar ook in een deel van het Amsterdamse Leo Polakhuis en bij woonzorgcentrum De Zonnehof in het Groningse Haren is sprake van een corona-uitbraak. In Haren zijn dertig personeelsleden en de helft van de 54 bewoners alsnog besmet geraakt, na de eerste vaccinatie.
Het Verenigd Koninkrijk begon al op 6 december met grootschalig vaccineren. Maar omdat ze daar twaalf weken aanhouden tussen de eerste en de tweede prik, zijn er nog maar 500.000 van de 15 miljoen gevaccineerden twee keer geprikt. Pas sinds januari wordt er ook met AstraZeneca gevaccineerd en een tussenpose van zo'n 12 weken aangehouden voor zowel Pfizer- als het AstraZenecavaccin.
Wel is in het VK al enig effect zien van het Pfizervaccin na de eerste prik. Tim Spector, epidemoloog aan King's College in Londen ontwikkelde een app die de besmettingscijfers van ingeënte personen bijhoudt. "De eerste cijfers laten zien dat er direct na de eerste prik nog nauwelijks bescherming is, maar na twee weken is dat 46 procent en dat wordt zo'n 67 procent na 3 tot 6 weken."
In het Nederlandse bejaardenhuis Beth Juliana in Herzliya zien ze de voordelen van een volledige vaccinatie: de maatregelen zijn drastisch versoepeld, ongeveer een week na de tweede prik. Volgens Ido Aronson, onderdirecteur van het tehuis, betekent dit dat mensen weer samen kunnen eten. Ook zijn er weer allerlei activiteiten die maandenlang ondenkbaar waren.
De bewoners krijgen weer bezoek van kinderen en kleinkinderen, al blijven de mondkapjes nog een tijdje verplicht in Beth Juliana. "We gaan ervan uit dat mensen nog besmet kunnen raken en dat ze dus de ziekte ook kunnen overdragen. Zolang het virus buiten nog rondwaart, moeten we voorzichtig blijven", zegt Aronson.
Mondjesmaat tweede prik
In de Israëlische ziekenhuizen zien ze het effect van de vaccinatie ook: niet de ouderen, maar jongere mensen, onder de 60 jaar, belanden op de intensive care. Dat komt omdat inmiddels ruim 90 procent van de ouderen is gevaccineerd, 40 procent van de totale bevolking heeft een vaccin gekregen. De verwachting van deskundigen is dat de bescherming pas compleet is als 80 procent van alle mensen twee prikken hebben gehad.
In Nederland is het aantal mensen dat al twee prikken heeft gehad nog te klein om conclusies te trekken. In totaal zijn ruim 783.000 mensen één keer gevaccineerd. Vanaf 27 januari krijgen nu mondjesmaat mensen een tweede prik.
De hele wereld kijkt naar Israël als het gaat om de voortvarende manier van vaccineren.
