KLM maakte eerste vlucht ter wereld die deels op duurzame synthetische kerosine was

• Rob Koster

  Economieverslaggever

De passagiers die afgelopen maand stonden te wachten op vlucht KL1703 naar Madrid hadden geen idee dat ze op een bijzondere vlucht zaten. Totdat de gezagvoerder de microfoon pakte en hun vertelde dat hun KLM-toestel, naast gewone kerosine, ook 500 liter duurzame synthetische kerosine in de tank had. Die is gemaakt van CO2, duurzame elektriciteit en water. Het is het eerste vliegtuig ooit dat hiermee vloog.

De Nederlandse wereldprimeur werd vanochtend bekend gemaakt door verkeersminister Cora van Nieuwenhuizen, tijdens een internationale digitale conferentie in Den Haag over de toekomst van duurzame luchtvaartbrandstoffen. Op haar verzoek maakte Shell met duurzame elektriciteit van zonnepanelen groene waterstof. In Pernis en op een boerderij in Friesland werd CO2 afgevangen. Samen met water is hier schone kerosine van gemaakt.

De minister wilde in de praktijk laten zien dat het vliegen op duurzame synthetische kerosine mogelijk is."500 liter is natuurlijk veel te weinig voor een vliegtuig, maar het is al heel wat meer dan in laboratoriumomstandigheden", zegt Van Nieuwenhuizen. "De bedoeling is nu dat we het naar het Europese niveau opschalen en het betaalbaarder maken."

Minister van Nieuwenhuizen roept samen met Frankrijk, Duitsland, Zweden, Finland en Denemarken, de Europese Commissie op om met een verplichte 'bijmeng-regeling' voor duurzame kerosine te komen. Op die manier zouden luchtvaartmaatschappijen een steeds groter deel van de brandstoftanks in hun vliegtuigen moeten vullen met duurzame kerosine. In 2050 moet de luchtvaart dan net als andere sectoren helemaal C02-neutraal zijn.

Eén KLM-toestel maakt nog geen groene zomer

Verschillende luchtvaartmaatschappijen zijn op kleine schaal bezig met bio-kerosine, maar de grondstoffen hiervoor zijn beperkt beschikbaar. Ook duurzame synthetische kerosine zal niet op korte termijn op grote schaal worden geproduceerd.

"We hebben echt nog wel even tijd nodig", zegt Marjan van Loon, president-directeur van Shell. "We moeten gaan opschalen om de kosten naar beneden te krijgen. We hebben heel veel groene stroom nodig. En we hebben beleid nodig, het liefst op Europees niveau, waarbij de luchtvaartsector geprikkeld wordt om deze brandstof ook te gaan gebruiken."

De hoeveelheid benodigde groene stroom is nog een groot obstakel voor de productie van groene synthetische kerosine. Als Nederland de stroom hiervoor zelf wil opwekken, zijn er nog veel meer grote windparken op zee nodig dan nu in de planning staan. Een alternatief is dat de groene waterstof geïmporteerd wordt uit andere landen waar veel elektriciteit uit zon beschikbaar is.

Vliegen wordt duurder

Ook als het allemaal meezit met de commerciële ontwikkeling van duurzame synthetische kerosine, zal vliegen er niet goedkoper op worden. Het productieproces van deze duurzame vliegtuigbrandstof is veel kostbaarder dan dat van de 'gewone' kerosine uit olie. De consument moet dat betalen en het leidt er dus toe dat tickets duurder worden. Dat is goed voor het klimaat, maar betekent niet direct economisch herstel bij de luchtvaartmaatschappijen.

De luchtvaart is in het klimaatakkoord van Parijs uitgezonderd maar zowel de EU als Nederland stellen wel klimaateisen aan vliegtuigen. Zo verhoogt de Europese Commissie de kosten van CO2 uitstoot voor de luchtvaart. Nederland verbindt CO2-reductie eisen aan de miljarden euro's staatssteun die de KLM ontvangt om de coronacrisis te overleven.