Leger Myanmar klaagt over verkiezingsfraude en wil coup niet uitsluiten

Uitspraken van het leger leiden in Myanmar tot spanningen. De installatie van het nieuwe parlement is in ieder geval al uitgesteld van maandag naar dinsdag.

De partij van Aung San Suu Kyi won in november opnieuw een absolute meerderheid, tot ontsteltenis van het leger. Dat klaagt sindsdien over fraude, hoewel waarnemers zeggen dat de verkiezingen eerlijk verliepen. Afgelopen week wilde het leger niet toezeggen dat het geen staatsgreep zou plegen als ultieme uiting van onvrede over de verkiezingsuitslag.

Allereerst was er generaal Zaw Min Tun, woordvoerder van het leger, die de pers toesprak en zei dat het leger "de wet zal volgen, zonder de grondwet te overtreden". Tegelijkertijd leek hij zichzelf tegen te spreken door een staatsgreep van de Tatmadaw - het leger - niet uit te sluiten: "We zeggen niet dat de Tatmadaw de macht zal grijpen; en we zeggen ook niet van niet."

Moeder aller wetten

Dat wakkerde al het vermoeden aan dat het leger iets van plan is. Uitspraken van Min Aung Hlaing, de hoogste legerbaas, deden het vermoeden nog verder rijzen, omdat hij de grondwet toch wat minder heilig leek te vinden. De grondwet was weliswaar "de moeder aller wetten", aldus de legerbaas, maar als die niet wordt gerespecteerd "dan moet de grondwet worden afgeschaft".

Welke instantie volgens Hlaing de grondwet niet respecteerde zei hij niet, maar hij leek te verwijzen naar de kiescommissie. Donderdag wees die de fraudebeschuldigingen opnieuw af. Het leger wil dat lijsten met kiezers opnieuw gecontroleerd worden en stelt dat er in 8,6 miljoen gevallen fraude gepleegd is.

De VN, de EU, de VS en nog meer westerse landen spraken hun ongerustheid uit over de uitspraken van het leger. Zij gaven een verklaring uit waarin ze het leger opriepen "zich te houden aan democratische normen".

Regeringspartij NLD en de leider Aung San Suu Kyi blijven sinds de verkiezingen in november al nagenoeg stil over de kwestie. De machtsbalans tussen haar partij en het leger blijft fragiel. De verkiezingen in november waren pas de tweede vrije verkiezingen nadat de militaire dictatuur in 2011 ten einde was gekomen.

'Verkeerd geïnterpreteerd'

Nog steeds heeft het leger een flinke vinger in de politieke pap: 25 procent van de zetels in het parlement is gereserveerd voor het leger. Ook worden enkele ministerposten standaard aan het leger toegewezen. De tweede partij van het land, de USDP, is daarnaast feitelijk een verlengstuk van de Tatmadaw.

De USDP verloor tijdens de verkiezingen vier zetels in het lagerhuis en vier in het hogerhuis, terwijl de NLD in beide kamers drie zetels won. Dat vindt het leger volgens analisten moeilijk te verkroppen.

Vandaag kwam het leger opnieuw met een verklaring: de uitlatingen van Hlaing zouden verkeerd geïnterpreteerd zijn. De Tatmadaw herhaalde de uitspraken van woordvoerder Zaw Min Tun dat de grondwet nageleefd zal worden.

Regeringspartij NLD van Aung San Suu Kyi zei in reactie daarop de uitleg van het leger te accepteren.