Zo kwam het hart van de Amerikaanse democratie even tot stilstand

"De demonstranten zijn in het gebouw." Het waren de laatste woorden die een microfoon in het Capitool gisteravond oppikte voordat het Congres overrompeld werd door een woedende menigte. Kort daarna moesten Congresleden vluchten of zich verschuilen en barricadeerden bewakers met getrokken wapens de ingangen met meubilair.

Ongekend geweld overspoelde Washington gisteravond. Zeker één vrouw werd doodgeschoten in het hart van de Amerikaanse democratie, drie anderen overleden als gevolg van een "medisch ongeval". Een vijftigtal mensen is aangehouden.

Maar de Congresleden maakten er ook een punt van nog dezelfde dag weer bijeen te komen. "We laten ons niet intimideren", aldus de Republikeinse leider Mitch McConnell.

Er was vooraf al rekening mee gehouden dat Trump-aanhangers overlast zouden veroorzaken op de dag dat het Congres officieel de verkiezingswinst van Joe Biden zou vastleggen. Trump hield tegelijkertijd namelijk een bijeenkomst bij het Witte Huis voor zijn aanhangers, op loopafstand van het Congres.

De president zweepte het publiek, zoals hij vaker doet, op met aantijgingen over gestolen verkiezingen en verwensingen van partijgenoten die geen procedurele streken wilden uithalen om Biden de winst te ontzeggen.

"Laten we naar het Capitool lopen en onze dappere Senatoren en Afgevaardigden aanmoedigen", suggereerde Trump. "Zo kunnen we de zwakke Republikeinen de trots en stoutmoedigheid geven die nodig is om ons land terug te nemen."

"We gaan samen naar het Capitool", hield Trump tegen zijn aanhang voor, waarna de bestorming begon:

Een grote menigte zette daarop inderdaad koers naar de grote, witte koepel die boven de Amerikaanse hoofdstad uittorent.

'Stop the steal'

Agenten bij het Congres leken overrompeld door de mensenmassa. Mensen met Trump-vlaggen en rode MAGA-petjes kwamen met weinig moeite door een politiecordon en dwanghekken, traangas en pepperspray was er niet genoeg om hen tegen te houden. Sommige betogers sloegen ruiten in van het gebouw om binnen te komen, "USA!" scanderend, of "stop the steal".

Congresleden moeten angstige momenten hebben beleefd. Sommigen verscholen zich onder hun Congreszetels terwijl de meute al op de deuren van de zaal bonsde. In deze chaos werd een vrouw neergeschoten, ze overleed later in een ziekenhuis.

Ondanks alle chaos konden alle Congresleden en hun medewerkers via onderaardse gangen in veiligheid worden gebracht. Sommigen droegen de gasmaskers die beschikbaar waren gesteld vanwege het traangas. "Dit is jullie schuld", verweet een Democratische Afgevaardigde zijn Republikeinse collega's.

Enige tijd later bereikte de boze menigte het spreekgestoelte waar vicepresident Pence minuten eerder had gezeten. "Waar zijn ze?", hoorde een journalist sommigen vragen. "Trump heeft die verkiezingen gewonnen", riep een man vanaf de plek waar Pence had gezeten.

Elders in het gebouw werden de kantoren van Congresleden aangevallen. Een naambordje van Nancy Pelosi, de voorzitter van het Huis, werd losgerukt, een betoger ging op haar stoel zitten met zijn voeten op haar bureau. Iemand liet een briefje achter op haar werkplek: "We zullen niet opgeven".

Trump van Twitter gehaald

Na die eerste chaotische taferelen hingen de Trump-aanhangers wat rond in het gebouw en dropen uiteindelijk af. Ondertussen riepen Democratische én Republikeinse politici president Trump op zijn supporters te beteugelen. "Dit is chaos, het grenst aan een opstand", betoogde Joe Biden. "Het moet stoppen."

Toen Trump kort daarna reageerde, weigerde hij onomwonden de bestorming af te keuren. Hij riep de betogers weliswaar op zich vreedzaam terug te trekken, maar herhaalde ook de beschuldigingen over kiesfraude. Twitter, Facebook en YouTube oordeelden dat zijn woordgebruik zo opruiend was, dat ze de video verwijderden. Twitter voegde er later nog een ban van 12 uur aan toe, Facebook schortte Trumps account voor 24 uur op.

Aan het begin van de avond, kort voordat een avondklok van kracht werd, kwam het bericht dat het Congres weer in handen van de autoriteiten was. Ordetroepen, waaronder de politie, Nationale Garde uit drie staten en FBI-agenten, begonnen gestaag ook de omgeving van het gebouw schoon te vegen met traangas en flitsgranaten, hier en daar waren er confrontaties met betogers.

De leiders van het Congres, Democraten en Republikeinen, kondigden al snel aan hun zitting te willen hervatten. Toen vicepresident Pence voorstelde "Laten we weer aan het werk gaan" leverde hem dat een ongebruikelijk eendrachtig applaus op.

Senator Schumer, leider van de Democratische minderheid in het hogerhuis, wilde voordat het dagelijks werk weer werd hervat echter nog wel iets benadrukken. "Dit is niet spontaan gebeurd", onderstreepte hij. "Dit is de laatste, onuitwisbare erfenis van onze 45ste president, ongetwijfeld onze slechtste."