Even voor een cursus naar New York, voor een congres naar Buenos Aires of een snelle vergadering in Londen. Vóór corona was dat de normaalste zaak van de wereld in het bedrijfsleven. Maar dat gaat blijvend veranderen, blijkt uit een rondgang van Nieuwsuur langs toonaangevende Nederlandse bedrijven.
Alle twaalf bedrijven die reageerden op onze vragen, verwachten ook na de coronacrisis minder te gaan vliegen. Sommige bedrijven denken dat zakelijk vliegen zelfs met de helft zal afnemen. Alleen de Rijksoverheid wil nog geen uitspraken doen over het aantal vliegreizen.
Reizen vanaf de keukentafel
Eric Smeding (41) vloog tot voor kort elke twee weken naar het buitenland, maar reist sinds corona alleen nog vanaf zijn keukentafel de wereld over. "Ik begin 's ochtends met calls met mensen in Azië, daarna heb ik contact met relaties in Europa en ik sluit de dag af in Zuid-Amerika."
Ook Smeding, manager bij margarineproducent Upfield, verwacht dat hij na corona veel minder zal vliegen dan voorheen. En dat is niet per se iets slechts in zijn ogen. "Eigenlijk kom ik er nu pas achter dat niet elke zakenvlucht nodig was."
Duurzaamheid en digitalisering zijn bij ons de structurele drijvers om minder te gaan vliegen.
Veel bedrijven noemen duurzaamheid als reden voor het nieuwe vliegbeleid. Zo ook Aegon Nederland. "Vergaderen op afstand is de nieuwe norm. Vooral ook om CO2-uitstoot te verminderen", zegt een woordvoerder. De verzekeraar is van plan het aantal zakelijke vluchten structureel te halveren.
ABN Amro laat weten: "Duurzaamheid en digitalisering zijn bij ons de structurele drijvers om minder te gaan vliegen." Rabobank, in 2019 nog goed voor 25.000 vluchten wereldwijd, zegt: "Er zijn betere videoconference-voorzieningen gekomen en medewerkers wereldwijd zijn daar ook meer bedreven in geraakt." De bank verwacht na corona 55 procent minder te vliegen dan vorig jaar.
De Rijksoverheid - die vóór de crisis zo'n zestigduizend vliegtickets per jaar kocht - verwacht ook ná corona veel gebruik te maken van alternatieven zoals videobellen. Maar een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken kan niet zeggen wat de gevolgen zijn voor het aantal vliegreizen in de nabije toekomst.
'Niet-reizen levert veel voordelen op'
Accountants- en adviesbureau PwC zet ook het mes in de zakelijke vliegreizen en verwacht een afname van 25 tot 50 procent. "We hebben gemerkt dat niet-reizen veel voordelen oplevert", zegt bestuurslid Marc Borggreven. "Het is bijvoorbeeld minder vermoeiend en medewerkers kunnen hun baan beter combineren met privé."
PwC is al langer bezig met de verduurzaming van het reisgedrag. Zo zijn medewerkers verplicht om de trein te pakken als ze bijvoorbeeld naar Frankfurt of Parijs gaan. Corona geeft de groene ambities een zetje, zegt Borggreven. "Ik denk dat we anders niet zulke grote stappen hadden gezet."
Volgens Borggreven, die zelf vóór corona zo'n drie keer per maand het vliegtuig pakte, zal het niet lukken om het zakelijk vliegen helemaal uit te bannen. Dat is ook niet nodig, zegt hij. "Een belangrijk overleg over de strategie van een project kun je nog steeds het beste fysiek doen. En een accountant moet ook weleens fysiek de boekhouding controleren."
Veel bedrijven experimenteren inmiddels met nieuwe, digitale vormen om zakelijke meetings te houden. PwC test op dit moment virtual reality-brillen die brainstorms aantrekkelijker moeten maken.
Het verdienmodel van KLM onder druk
De voornemens van de grote bedrijven kunnen grote gevolgen hebben voor de reisbranche. Eerder maakte zakenreisgigant BCD Travel bekend wereldwijd drieduizend banen te schrappen. En ook voor het noodlijdende KLM is het slecht nieuws, legt luchtvaarteconoom Rogier Lieshout van SEO Economisch Onderzoek uit. "Het bedrijfsmodel van KLM is mede gebaseerd op de zakenreiziger."
Volgens KLM zijn de zakenreizen verantwoordelijk voor 30 tot 40 procent van het totale aantal passagiers en de omzet. De luchtvaartmaatschappij verwacht dat de zakelijke markt snel aantrekt zodra er op grote schaal gevaccineerd wordt. "Elkaar fysiek ontmoeten in plaats van alleen maar digitaal, blijft een menselijke behoefte en een zakelijke must in veel culturen", zegt een woordvoerder.
Thuiswerker Eric Smeding zal na de pandemie zeker weer in het vliegtuig stappen, maar niet voor slechts twee vergaderingen. "Die tijd is echt voorbij." Toch zal hij het vele vliegen wel een beetje missen. "Het mooie aan het zakenreizen is natuurlijk ook dat je op bijzondere plekken komt." En dat is toch wat anders dan je eigen keukentafel.
