Bijna honderd kalverboeren in Gelderland hebben zich gemeld voor een opkoopregeling. Zij zijn bereid te stoppen als de provincie hun bedrijf opkoopt.
Gelderland heeft twintig miljoen uitgetrokken om de stikstofuitstoot door kalverboeren op de Veluwe te verminderen. Dat bedrag is te laag om alle boeren uit te kopen, erkent gedeputeerde Peter Drenth. Tegen Nieuwsuur zegt hij dat hij voorrang wil geven aan grote vervuilers én bij het Rijk wil aankloppen voor extra geld.
De regeling van Gelderland komt bovenop de nationale regeling om veehouderijen uit te kopen. Het kabinet trekt hiervoor meer dan een miljard euro uit met als doel de stikstofuitstoot te verlagen. Niet alleen de natuur profiteert daarvan, maar ook de bouw. Door de extra stikstofruimte die er ontstaat mag er meer gebouwd worden in dorpen en steden.
Corona extra reden om te stoppen
In heel Nederland zijn er 1671 bedrijven waar kalveren worden gehouden. Gelderland telt er 702. Daarvan zijn er bijna 600 op of rond de Veluwe gevestigd. De boeren hebben nog tot middernacht om zich aan te melden voor de regeling. Maar nu al hebben zich er 97 gemeld.
Ze mogen mijn stallen kopen, maar mijn woning geef ik liever niet op.
Het grote aantal verbaast Sjaak van Schaik niet. Hij adviseert boeren over kwesties rond ruimtelijke ordening en zag bij hen al veel interesse. "Je hebt de mensen die zeggen: ik ben oud, nu is er ook nog eens corona, dit is een mooi moment om eruit te stappen. Maar er zijn ook mensen die willen verplaatsen en op een andere locatie verder willen gaan."
Henk van Essen behoort tot die laatste groep. Met zijn moderne kalverbedrijf vlakbij een Natura 2000-gebied is hij bang dat het steeds moeilijker wordt aan alle regels te voldoen. "Je moet als bedrijf groeien, maar hier kan dat niet meer. En stilstand is achteruitgang."
Grootste vervuilers krijgen voorrang
Meedoen aan de landelijke regeling was voor Van Essen geen optie, omdat hij dan zou moeten tekenen geen doorstart te maken op een andere plek. Met de provinciale regeling kan dat wel.
Tenminste, als er extra geld komt. Want het bedrag dat Gelderland voor de regeling heeft uitgetrokken, is te weinig om alle aangemelde boeren uit te kopen. Van Schaik: "Je kunt er misschien zo'n twaalf bedrijven mee opkopen. Op het grote geheel zijn dat er niet zo heel veel."
De provincie wil daarom in eerste instantie de grootste vervuilers uitkopen. "Het zo maar lukraak bedrijven opkopen heeft heel weinig effect", zegt gedeputeerde Drenth. "We richten ons op de bedrijven die het meeste effect hebben op de natuur."
Drenth benadrukt dat de grootste vervuilers niet per se ook de grootste uitstoters van stikstof zijn. "Het gaat er niet om hoeveel er uit de stal komt; je kunt veel beter kijken naar wat de neerslag is in de natuurgebieden."
Boer Hendrikus van de Brug is een kleine kalverhouder die zijn bedrijf heeft overgekocht van zijn ouders. Met 310 kalveren is hij te klein om nog rond te kunnen komen, dus voor hem komt de regeling op een goed moment.
Toch weet hij nog niet helemaal zeker of hij daadwerkelijk mee gaat doen, omdat het de bedoeling zou zijn dat alle grond opgekocht wordt, inclusief het woonhuis:
Wat de provincie met alle opgekochte grond gaat doen, is nog niet bekend. Misschien dat het natuurgebied wordt, of bouwgrond. Mocht Van de Brug wat van zijn grond behouden, ziet hij in ieder geval al kansen: "Misschien wordt dit straks wel een voedselbos." Dat is landbouw zonder kunstmest, gif of extra water. En zonder stikstofvervuiling.
