Geiten zijn big business, maar veroorzaken ook problemen

• Jeroen Schutijser en Anna Pruis

  redacteuren Economie

Geitenkaas, geitenyoghurt en geitenmelk zijn big business. Het aantal melkgeiten groeide dit jaar naar ruim 476.000, wat volgens het CBS 4 procent meer is dan vorig jaar, terwijl het aantal runderen, kippen en varkens in Nederland nauwelijks meer groeit.

Net als in de melkveesector neemt de schaalvergroting ook bij geitenhouders toe. Twintig jaar geleden had een boer nog gemiddeld 117 geiten, nu zijn dat er 837. Ook is het aantal grote bedrijven met 500 geiten of meer sterk gegroeid.

Deze geitenhouder snapt wel waarom de geit hot is - dat de bedrijven gemiddeld groter zijn, ziet ze niet als probleem:

Het aantal biologische melkgeitenbedrijven nam wel af. Op dit moment is 8,7 procent van de gehele melkgeitenstapel biologisch. Dat is nog altijd een stuk meer dan bij het melkvee, daar gaat het om 2,5 procent.

'Klein bedrijf enorm kwetsbaar'

Geitenhouder Jeannette van de Ven uit het Brabantse Oirschot heeft sinds 1995 haar geitenstal flink uitgebreid; ze heeft nu 1700 dieren. "Het is voor ons een bewuste keuze geweest om door te groeien", zegt ze tegen de NOS. "We waren als kleiner bedrijf enorm kwetsbaar. We werkten samen fulltime op het bedrijf, maar als een van ons ziek zou worden, hadden we geen vervanging. En dat met een gezin met vier kinderen. Nu zijn we doorgegroeid en hebben we ook vier personeelsleden in dienst. Dat is beter."

Toch levert het groeiende aantal geitenbedrijven ook problemen op. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat mensen die tot op twee kilometer afstand van een geitenboerderij wonen, vaker een longontsteking krijgen. Hoe dat precies komt, wordt nog onderzocht.

"We weten vrij zeker dat het geen Q-koorts is", zegt hoogleraar Diergeneeskunde Dick Heederik van de Universiteit Utrecht. "Een mogelijke oorzaak is dat er door nieuwe regels afgedekt stro wordt opgeslagen. Dat gaat composteren en dan komen er schimmels in, die misschien schadelijk zijn." Daarnaast kan het volgens de hoogleraar ook een dier-gerelateerde oorzaak hebben.

Verschillende provincies hebben afgelopen jaren een stop op nieuwe geitenbedrijven of uitbreidingen gezet. Mogelijk zijn de effecten daarvan pas later te zien, doordat veel bedrijven hun vergunning al op zak hadden toen deze regels werden ingesteld.

Probleem met bokjes

Een ander probleem van de groeiende geitensector is het overschot aan bokjes, oftewel: mannelijke geiten. Doordat het vlees niet echt veel gegeten wordt in Nederland, kost het geitenhouders geld om ze te hebben en leven de dieren soms in slechte omstandigheden.

"Bokken geven geen melk, hè", zegt Jeannette van de Ven. "Dezelfde discussies zie je bij de legkippen over de haantjes, en in de melkveehouderij over de stiertjes. Ik vind dat je als boer verantwoordelijk bent voor je dieren, of het nou om mannetjes of vrouwtjes gaat. Als ze op jouw bedrijf zijn, moet je er gewoon goed voor zorgen."

De oplossing voor het bokjesprobleem is volgens haar simpel: "Eigenlijk zouden we meer geitenvlees moeten gaan eten. Kan ook prima. Het is een uitstekende combinatie: geitenkaas met geitenvlees."