Polen en Hongarije vetoën EU-begroting en dus ook coronafonds

Polen en Hongarije maken gebruik van hun vetorecht en blokkeren de begroting van de Europese Unie. De twee landen vallen over het afgesproken gedeelte over de rechtsstaat. Dat komt erop neer dat landen die zich niet aan de regels van de rechtsstaat houden, gekort worden op Europese subsidies.

Vorige week werd het conceptakkoord bekend en vandaag wordt in Brussel verder gesproken over de begroting voor de komende zeven jaar. Daar zit ook het coronasteunpakket bij van bijna 1800 miljard euro. De steun van alle 27 lidstaten is nodig om de plannen te kunnen laten doorgaan.

De veto's van Polen en Hongarije gooien dus roet in het eten. Dat zal waarschijnlijk niet goed vallen bij vooral Zuid-Europese landen zoals Spanje en Italië, die hard zijn getroffen door het coronavirus en nu miljoenen euro's voorlopig gaan mislopen.

Miljardenstrop

Geheel als een verrassing komt de opstelling van Polen en Hongarije niet: de Hongaarse premier Orbán had al laten weten dat hij met de nieuwe afspraken niet kan leven. Hij kreeg bijval van Polen.

De afgelopen jaren lagen de twee landen onder vuur op het gebied van de rechtsstaat. Vooral Polen heeft de bevoegdheden van de rechterlijke macht ingeperkt door grondwetswijzigingen. Ook zijn er zorgen over de positie van onafhankelijke nieuwsmedia in Hongarije.

Volgens correspondent Wouter Zwart moet de blokkade van Polen en Hongarije worden gezien als een strategische zet. "Ze kapen nu als het ware het debat om een sterkere positie te kunnen krijgen."

Hoe nu verder?

Duitsland - de huidige Europese voorzitter - zal waarschijnlijk het voortouw nemen bij het zoeken naar een oplossing voor de situatie. Volgens Duitse media gaan bondskanselier Merkel, voorzitter Michel van de Europese Raad en voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen nu kijken wat er mogelijk is.

Voor donderdag staat er een videoconferentie van de EU-leiders op het programma. Die zou eigenlijk moeten gaan over betere samenwerking in de coronapandemie. Maar de kans is groot dat de houding van Polen en Hongarije de videoconferentie zal domineren.