Trump en Biden botsen in debat, maar laten elkaar dit keer wel uitpraten

Het tweede en laatste verkiezingsdebat tussen Donald Trump en Joe Biden is veel inhoudelijker verlopen dan het eerste, eind september. De mannen hadden aan felheid niet ingeboet, maar lieten elkaar dit keer wel uitpraten over kwesties als de coronacrisis, ras en buitenlandse inmenging in de verkiezingen.

"Het is bijna niet te geloven en komt echt onverwacht; het is een scherp, inhoudelijk, kalm debat", zegt correspondent Lucas Waagmeester. "Er gaan onwaarheden over tafel, beide mannen leven nog altijd in twee verschillende universums, maar ze maken zonder onderbreking hun punt."

Al in de eerste minuten schetsten de kandidaten een totaal ander beeld van de coronacrisis. Trump klonk vooral hoopvol. Volgens hem is het einde in zicht en krijgt hij felicitaties van wereldleiders over hoe hij de crisis heeft aangepakt. Hij verwees ook naar zijn eigen besmetting. "Ik kan het u uit eigen ervaring vertellen. Ik was in het ziekenhuis, maar ben nu beter, anders was ik hier niet."

Joe Biden waarschuwt juist voor een "sombere winter":

Biden viel de president hard aan op diens coronabeleid. "De president zegt dat we hiermee leren leven? We leren hiermee dood te gaan."

"Als je vanavond een ding onthoudt, onthoudt dan dit: iemand die hier geen plan voor had, die er geen verantwoordelijkheid voor neemt, mag niet aanblijven als president." De Democratische presidentskandidaat is voor verplichte mondkapjes, snellere testen en financiële hulp voor gedupeerde bedrijven.

Mute-knop

In tegenstelling tot het vorige debat lieten beide mannen de ander hun punt maken zonder interrupties. Commentatoren hadden het eerste debat nog afgedaan als chaotisch vanwege de vele onderbrekingen van president Trump.

Dit keer kregen de kandidaten bij elke vraag twee minuten de tijd om ongestoord te antwoorden, de microfoon van de tegenstander werd op die momenten uitgeschakeld. Daardoor werd het een stuk inhoudelijker dan de eerste keer. Reacties bleven grotendeels beperkt tot meewarig hoofdschudden van Biden of een sardonische glimlach van Trump.

Waagmeester: "De neiging te interrumperen was er, maar beide kandidaten hielden zich in en wachtten op hun beurt. Dat hadden ze zich duidelijk voorgenomen."

Gespreksleider Welker verwelkomt de kandidaten en legt de spelregels uit:

Beide sprekers probeerden elkaar neer te zetten als corrupte politici. Een vraag over nationale veiligheid liep al snel uit op aantijgingen over en weer van buitenlandse beïnvloeding. Trump herhaalde beschuldigingen dat familieleden van Biden geld uit Rusland en China hebben ontvangen.

Biden wierp tegen nooit een cent uit het buitenland te hebben gekregen. Hij riep juist de president op te bewijzen dat dat ook voor hem geldt: "Ik heb 22 jaar aan belastinggegevens vrijgegeven, u nog niet eens een jaar. Wat wilt u geheim houden? Geef de data vrij of zwijg over corruptie."

Trump herhaalde dat zijn accountants afraden om meer openheid te geven:

De verschillende stijlen van de kandidaten werden goed duidelijk toen Biden rechtstreeks tot het Amerikaanse publiek sprak over de aanvallen van de president op zijn gezin. "Dit gaat niet over mijn familie of over zijn familie, maar over úw familie", hield hij het publiek voor.

Trump betichtte Biden er meteen van de vraag te ontwijken. "Echt wat voor een politicus. Ik ben geen politicus, daarom ben ik verkozen. Laten we het bij het onderwerp houden. Kom op, Joe, dat lukt je."

"Je bent zelf geen onschuldige baby", zei Trump toen Biden betoogde dat deze verkiezingen over karakter gaan:

Na een vraag over de rassenverhoudingen in de VS noemde Biden zijn tegenstander een racist die olie op het vuur gooit. "Er is institutioneel racisme in de VS. Onze Onafhankelijkheidsverklaring zegt dat "iedereen gelijk is". Dat hebben we nooit waargemaakt, maar we hebben wel constant gestreefd naar meer gelijkheid. Trump is de eerste die daar een eind aan wil maken."

De president wierp zijn rivaal voor de voeten in 47 jaar in de politiek weinig voor elkaar gekregen te hebben op dit thema. "Hij heeft het er maar over wat hij wil doen als hij president is, maar je was acht jaar lang vicepresident. Het zijn alleen maar woorden, geen daden."

Trump noemde zichzelf opnieuw de minst racistische persoon:

De kiezer zal door dit debat een stuk beter geïnformeerd zijn dan door het vorige, denk Waagmeester. "In het eerste debat bleek al dat Amerikanen wat betreft stijl en temperament echt iets te kiezen hebben. Nu in dit debat de inhoud de boventoon voerde, blijkt dat er ook daar een scherpe keuze is voor de kiezer", zegt Waagmeester.

"Biden wil Obama-care verstevigen in 'Biden-care', terwijl Trump dat hele plan voor de zorg van tafel wil. President Trump juicht fossiele brandstoffen toe, Biden wil naar 'zero emission'. Biden wil een ruimhartig immigratiebeleid met legalisering van 11.000 illegalen, bij Trump ligt de focus op grenzen dicht en immigranten als criminelen."

Ondanks die inhoudelijke keuzes, is het dit jaar maar de vraag wat de invloed zal zijn van het debat. Veel Amerikanen hebben al besloten of ze voor of tegen Trump willen stemmen. Sterker nog, ruim 40 miljoen Amerikanen hebben zelfs al gestemd, omdat vanwege de coronacrisis opgeroepen wordt de stembusgang over meerdere weken uit te spreiden. Dat betekent dat ongeveer een derde van het totaalaantal stemmen van vier jaar geleden al vergeven is.