'Topambtenaren schonden integriteitsregels rond omstreden granulietstort'

Topambtenaren van het ministerie van Infrastructuur en Milieu hebben integriteitsregels geschonden bij het besluit tot de omstreden granulietstort in natuurplas Over de Maas in Gelderland. Dat zegt hoogleraar integriteit Rob van Eijbergen tegen televisieprogramma Zembla, dat de zaak onderzocht.

Oud-minister Halbe Zijlstra speelde volgens Zembla een cruciale rol bij het krijgen van de vergunning om het granuliet te storten. In zijn nieuwe functie bij wegenbouwer VolkerWessels is hij belanghebbende in de zaak.

Granuliet is een zandachtig restproduct dat ontstaat bij het breken, wassen en zeven van granietbrokken ten behoeve van de wegenbouw. Volgens deskundigen en tegenstanders van de stort zit in granuliet een kankerverwekkende stof die vrijkomt als het in aanraking komt met water.

"In dit dossier wordt op alle niveaus niet de waarheid gesproken", aldus Van Eijbergen. Hij doet zijn uitspraken op basis van ruim 1500 documenten die Zembla kreeg na een een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). "Dat vind ik schokkend. Dit schendt alle integriteitsregels die je kunt bedenken. Dat zou in Wit-Rusland kunnen gebeuren, maar dit verwacht je niet in Nederland."

Uit de documenten blijkt volgens Zembla dat Zijlstra vanuit zijn nieuwe functie bij wegenbouwer VolkerWessels vorig jaar gesprekken voerde op het ministerie, mailde, appte en telefoneerde met topambtenaren en op die manier druk op hen uitoefende.

"Het moet nu geregeld worden, anders ligt straks de asfalt-industrie stil", appte hij de directeur-generaal van Rijkswaterstaat Michelle Blom, zegt Zembla-onderzoeker Roelof Bosma in het Radio 1 Journaal. "Het is echt verbazingwekkend. Daarna werd binnen 24 uur die zeer omstreden vergunning ook echt verleend."

"Buitensporig"

Volgens hoogleraar van Eijbergen is Zijlstra over de integriteitsgrens gegaan door "op grond van zijn oude contacten als bewindspersoon mensen heel erg onder druk te zetten en daar vervolgens niet de waarheid over te spreken". Dat de directeur-generaal van Rijkswaterstaat vervolgens toegeeft aan de druk van Zijlstra noemt hij "buitensporig".

Rijkswaterstaat en het ministerie zeggen tegen Zembla dat het belang van de asfaltindustrie bekend was, maar geen doorslaggevende rol heeft gespeeld bij het besluit over de storting van granuliet. Ook is granuliet volgens Rijkswaterstaat "goed en veilig te gebruiken".

Volgens de overheid heeft Halbe Zijlstra het besluit alleen bespoedigd, maar heeft hij geen invloed gehad op het besluit zelf. Ook Zijlstra zelf zegt dat hij alleen mensen met elkaar in contact heeft gebracht en nooit iemand onder druk heeft gezet.