FinCEN: wat weten we van de lekken over witwassen via banken?
Meerdere grote internationale banken hebben tussen 2000 en 2017 voor meer dan 2000 miljard dollar (1690 miljard euro) aan betalingen overgemaakt die ze zelf verdacht vonden. Dat concluderen journalisten van het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), een platform van onderzoeksjournalisten. Zij baseren dat op gelekte documenten van de Amerikaanse financiële opsporingsdienst Financial Crimes Enforcement Network.
Journalisten van Trouw, het FD en Investico, die zijn aangesloten bij ICIJ, doken in de documenten en vonden aanwijzingen dat het Poolse dochterbedrijf van ING jarenlang heeft geholpen om verdacht geld uit Rusland weg te sluizen.
Het zogeheten FinCENFiles-onderzoek toont aan dat onder meer banken als JPMorgan Chase, HSBC, Standard Chartered, Deutsche Bank en Bank of New York Mellon bleven doorgaan met verdachte betalingen - ook als die kenmerken van fraude vertoonden.
De lekken tonen volgens ICIJ aan dat banken een belangrijke rol spelen in het rondpompen van illegaal geld. Zo stond de Hongkongse tak van HSBC oplichterij toe, zelfs nadat ze ervan op de hoogte waren. En heeft JPMorgan Chase, een grote Amerikaanse bank, geld overgemaakt aan mensen en bedrijven die betrokken waren bij massale plunderingen van overheidsgeld in Maleisië, Venezuela en Oekraïne.
Nederlandse wetgeving
De Nederlandse journalisten vonden in de documenten aanwijzingen dat de Poolse tak van ING - ING Bank Slaski - twee Nederlandse bedrijven in spiegeltransacties faciliteerde: effecten worden dan gelijktijdig in de ene valuta gekocht en in een andere weer verkocht. Spiegelhandel is niet per se illegaal, maar wordt vaak gebruikt om crimineel geld ongezien van Rusland naar West-Europa te verplaatsen. Witwassen is wel illegaal.
Volgens de journalisten vonden de meeste transacties plaats in 2014. ING wijst erop dat er sindsdien veel is gebeurd op het gebied van wetgeving omtrent witwassen. De bank wil niet reageren niet op individuele klanten en transacties.
In 2008 werd in Nederland de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) van kracht. Belangrijke elementen zijn dat rekeningen worden gemonitord op witwassen en ongebruikelijke transacties worden gemeld aan financiële opsporingsdienst FIU.
De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) zegt dat de FinCENfiles aantonen dat de strijd tegen witwassen alleen gewonnen kan worden als publieke en private partijen nauw samenwerken. Volgens de NVB is het daarom nodig dat banken onderling gegevens kunnen uitwisselen. Waarschijnlijk komen de ministers Hoekstra en Grapperhaus volgend jaar met dergelijke wetgeving.
ING
De Nederlandse tak van ING moest in 2018 nog een boete van 775 miljoen euro betalen omdat de bank nalatig was geweest bij het voorkomen van witwassen. Tussen 2010 en 2016 hadden klanten hun rekening bij ING misbruikt voor het witwassen van honderden miljoenen euro's.
De Nederlandse journalisten aangesloten bij ICIJ komen de komende dagen met nieuwe onthullingen.
