'Sanering varkenshouders levert niet gewenste stikstofreductie op'
Minder varkensboeren dan gedacht willen hun bedrijf beëindigen. De sanering van de varkenshouderij levert daardoor niet de gewenste beperking op van stikstofuitstoot. Dat melden het Platform voor Onderzoeksjournalistiek Investico en EenVandaag, waarover ook Trouw bericht.
Minister Schouten wilde met een subsidieregeling honderden varkensboeren uitkopen, om zo de uitstoot van stikstof te verminderen.
Uit het onderzoek van Investico en EenVandaag blijkt dat de regeling voor varkenshouders om te stoppen in eerste instantie was overtekend, maar dat een aantal boeren toch afziet van de subsidieregeling om te stoppen. Ze melden dat het Planbureau voor de Leefomgeving "te optimistisch" is over het aantal boeren dat zal stoppen.
Animo
In januari bleek dat de animo voor de uitkoopregeling voor varkenshouders juist veel groter was dan verwacht. Het ministerie rekende toen op zo'n 300 aanmeldingen, maar uiteindelijk meldden 503 boeren zich voor de stopsubsidie.
De belangenorganisatie van de varkenssector, de POV, verwacht dat 50 tot 60 procent van de uiteindelijk 407 geregistreerde varkensboeren echt zal stoppen, oftewel ruim 200. Het Planbureau ging in berekeningen in april uit van 361 bedrijven die een eind maken aan het houden van varkens.
Marco Hol van agrarisch adviesbureau DLV Advies uit Uden bevestigt dat ruwweg de helft van de aangemelde varkenshouders echt wil stoppen. De redenen om wel of niet door te gaan, lopen volgens hem zeer uiteen: "Toen de regeling werd ingesteld, dreigde de varkenspest vanuit België en Duitsland. Sommige boeren hebben zich gemeld, omdat ze zich toch nog konden terugtrekken. Het was daarmee een extra optie. Andere bedrijven zaten in een overnameproces, van vader op zoon. Als de overname niet door zou kunnen gaan, dan was de saneringsregeling een optie."
Varkensprijzen
Volgens Hol zijn de prijzen in de sector geen directe reden om wel of niet mee te doen. Die fluctueren altijd. "In de varkenssector was 2019 een goed jaar. Momenteel liggen de prijzen nog boven kostprijs, dus het gaat goed niet zo goed als vorig jaar."
In de provincie Noord-Brabant speelt nog een andere reden: varkenshouders moeten daar aan strengere provinciale regels gaan voldoen met betrekking tot uitstoot. Die maatregelen zouden aanvankelijk gelden vanaf 2028, maar dit werd vervroegd. "De regels zijn van 2028 naar voren gehaald naar 2022 en vervolgens naar 2024. Sommigen varkenshouders in Brabant kunnen hierdoor twee jaar langer boeren en maken daarom geen gebruik van de saneringsregeling", legt Hol uit.
Reactie minister
Minister Schouten zegt in een reactie dat ze vasthoudt aan de berekening van het Planbureau. De minister zegt dat de regeling nog loopt en ze geen totaaloverzicht heeft. "Het is te vroeg om te zeggen dat het niet werkt", aldus Schouten. Volgend jaar moet volgens haar duidelijk moet worden hoeveel varkenshouders definitief deelnemen en hoeveel stikstofruimte de sanering vervolgens oplevert.
Voolgens politiek commentator Xander van der Wulp is het nieuws "een tegenvaller voor de minister". Enkele weken geleden moest Schouten een andere maatregel om stikstof te reduceren, het veevoer, schrappen. Dat zou ook te weinig opleveren, zeiden boeren toen. "Je moet je gaan afvragen of je niet de conclusie moet trekken dat het stikstofbeleid van het kabinet faalt. Ze hebben zich makkelijk rijk gerekend zonder harde maatregelen te nemen", aldus Van der Wulp.
