Streng Spanje ziet aantal besmettingen toch oplopen, hoe kan dat?

Overal in openbare ruimtes een mondmasker dragen, 1,5 meter afstand houden, verplicht een gezondheidsverklaring invullen als je het land betreedt en geen handen schudden, en dat allemaal nadat er zeven weken een extreem strikte lockdown is geweest: de coronamaatregelen in Spanje zijn streng. Toch loopt het aantal besmettingen in het land op en hebben meerdere provincies gisteren de maatregelen weer aangescherpt. Hoe kan het dat de bestrijding van corona in het land relatief slecht lijkt te gaan?

Volgens correspondent Rop Zoutberg is er geen eenduidig antwoord te geven op die vraag. "Je kan de vinger leggen op een aantal veroorzakers, maar dat zegt niet alles. Ook virologen komen er niet uit", zegt hij.

Volgens Zoutberg ontstonden er snel na de strikte lockdown van zeven weken brandhaarden van besmettingen. "Na de lockdown is iedereen helemaal losgegaan. Er was hier een enorme druk vanuit de toeristische sector om alles weer open te gooien en daarom zijn toen de regels op bijvoorbeeld vliegvelden lang niet zo streng nageleefd."

Ook allerlei sociale evenementen werden al snel weer georganiseerd. "De meeste brandhaarden ontstonden op strandfeesten, familiefeesten, bruiloften en begrafenissen. Allemaal plekken waar mensen na al die weken weer samen mochten komen."

Spanje heeft nou eenmaal een samenleving waarbij veel op straat wordt geleefd en waarbij mensen veel fysiek contact hebben, zegt de correspondent. Dat erkennen ook veel andere inwoners van het land: de sociale cultuur van het land leidt soms tot moeilijke situaties.

"Ikzelf geef nog steeds niemand een kus", zegt Elise van Dieren, die in Madrid woont. "Maar mijn vrienden, die allemaal verstandige mensen zijn, deden dat wel heel snel in juni al." Eric Rethans, die ook in Spanje woont, herkent dat. "De Zuid-Europese cultuur is veel socialer en familiegericht dan in het noorden, waardoor meer en vaker groepen mensen bij elkaar komen."

'Minder social distancing'

De Nederlander Erwin Siekman woonde tijdens de lockdown in Nederland, maar verhuisde daarna terug naar Madrid. "Wat mij opvalt, is dat mensen hier niet aan social distancing doen." Ook is het volgens Siekman opvallend dat de terrassen een safe place lijken. "Men doet meteen het mondkapje af en zit gerust met een grote groep, zonder onderlinge afstand, met elkaar te praten en drinken. Dit zie je dan ook terug in groepen die elkaar ontmoeten op straat. Iedereen kust en omhelst elkaar met het gevoel 'van je vrienden kan je het niet krijgen'."

Deze Spanjaarden lijken ook te beseffen dat hun sociale gewoontes een rol spelen:

Blijft de vraag: hoe kan het dat in andere Zuid-Europese landen met eenzelfde soort fysieke samenleving, zoals Portugal en Italië, het aantal besmettingen lager blijft? "Dat is de crux: daar heeft niemand een antwoord op", zegt Zoutberg.

In top-3

Wel is duidelijk dat ook het politieke bestuur effect heeft op de coronacijfers in Spanje, gaat Zoutberg verder. "Tijdens de lockdown werd er een centraal gezag over het hele land gevoerd vanuit Madrid. Na de lockdown ging alle macht weer terug naar de deelstaten, die allemaal los van elkaar gingen improviseren met maatregelen. De beslissing over het 'nieuwe normaal' kwam bij de deelstaten terecht, en zo werd het onwerkbaar in Spanje."

Natuurlijk heeft het hogere aantal vastgestelde besmettingen ook te maken met het aantal testen dat wordt uitgevoerd, zegt Zoutberg. Er wordt nou eenmaal meer getest, dus is de kans ook groter dat meer besmette personen worden opgespoord, net als in andere Europese landen. "Maar als je kijkt naar de verhouding testen en besmettingen, dan blijft Spanje alsnog veel hoger uitkomen dan de rest van Europa. Spanje staat dan echt heel eenzaam in een top-3, samen met Malta en Luxemburg."

Het wordt spannend de komende tijd, want de scholen beginnen volgende maand weer. Zoutberg: "Het beleid voor de scholen is nog onbekend. Dat kan nog een megaprobleem worden."