Als China niet wordt gestopt in Hongkong, is Taiwan als volgende aan de beurt. Daarvoor waarschuwt de minister van Buitenlandse Zaken van het eiland, Joseph Wu. "Een economische groeivertraging, de handelsoorlog, covid-19: als China binnenlandse problemen heeft, gaat men op zoek naar een zondebok. Taiwan kon wel eens een heel handige zondebok zijn", zegt hij in gesprek met Nieuwsuur.
Sinds de herverkiezing van president Tsai Ing-wen, begin dit jaar, heeft Taiwan de wind in de zeilen. Waar veel landen nog altijd stoeien met de bestrijding van het coronavirus, wist Taiwan het virus in een vroegtijdig stadium te temmen. Slechts een zevental mensen overleed aan de gevolgen van corona. Een optreden waarmee Taiwan internationaal lof oogste.
Chinese druk
"Er wordt wel gegrapt dat we helemaal niet hoéven aan te schuiven bij de Wereldgezondheidsorganisatie, omdat we het zonder lidmaatschap al zo goed doen", lacht Wu. Dat Taiwan bij de meeste multilaterale organisaties buitenspel staat, is één van zijn grootste frustraties.
Op een vijftiental piepkleine diplomatieke bondgenoten na, praat de wereld primair met Peking. "Dat is een realiteit", erkent de minister. "Taiwan valt niet onder China en China heeft geen soevereiniteit of jurisdictie over Taiwan. Steeds meer landen beseffen dat, inclusief uw eigen land."
Eind vorig jaar nam de Tweede Kamer een motie aan die minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken aanspoort zich hard te maken voor deelname van Taiwan in internationale organisaties. "De Chinese druk wordt genegeerd", zegt Wu. "We zijn blij met die trend."
We zijn nauw verbonden met het lot van de sympathieke Hongkongers.
Druk van China was er toen Nederland eerder dit jaar de naam van zijn afvaardiging in Taiwan wijzigde in het Netherlands Office Taipei. De termen 'trade' en 'investment' kwamen te vervallen. Middenin de coronacrisis dreigde China daarop te stoppen met de levering van medische hulpmiddelen. "Zij die toegeven aan die druk, kunnen meer dreigementen verwachten", zegt Wu.
De Chinese dreiging in de regio groeit met de dag. "Militaire vliegtuigen en marineschepen patrouilleren rond Taiwan, er wordt openlijk gedreigd met militair ingrijpen", zegt Wu.
Peking heeft meermaals aangegeven dat Taiwan, als afvallige provincie, desnoods met geweld moet worden herenigd met het Chinese vasteland. Uiterlijk in 2049, als de Volksrepubliek zijn honderdste verjaardag viert, zou dat een feit moeten zijn. Het geduld bij partijbaas Xi Jinping lijkt echter op te raken.
Eén land, twee systemen
Dat er meer haast wordt gemaakt, bleek dit voorjaar ook tijdens het jaarlijkse Volkscongres. Voor het eerst werd niet langer gerept over het "streven naar een vredige hereniging", een ogenschijnlijk subtiele maar zeer symbolische breuk met het verleden.
Dat tegen een achtergrond waarin de vrijheden in Hongkong met een nieuwe Veiligheidswet in ongekend hoog tempo worden ingeperkt. "We zijn nauw verbonden met het lot van de sympathieke Hongkongers", zegt Wu over de ontwikkelingen in de voormalige Britse kroonkolonie.
"We steunen ze in hun strijd voor vrijheid en democratie. En natuurlijk is Taiwan bezorgd dat als China niet gestopt wordt in Hongkong, men verder gaat met Taiwan." De opstelling van Peking in Hongkong is, op zijn best gezegd, geen reclame voor het model van 'één land, twee systemen', dat ook wordt gepropageerd voor Taiwan.
Vrijheid en democratie
In een peiling eerder deze maand zeiden negen op de tien Taiwanezen zo'n constructie af te wijzen. Het woord onafhankelijkheid wordt door Wu niet in de mond genomen, mikken op het handhaven van de huidige status quo lijkt voor nu de beste en meest veilige keuze, laat hij doorschemeren, zich als geen ander bewust van het dunne koord waar Taiwanese politici zich al jaren op dienen voort te bewegen.
"We hebben een democratisch gekozen president, die erg populair is. Een parlement dat wellicht minder populair is, maar in elk geval wel publiekelijk is gekozen", zegt Wu. "Een ministerie van Defensie, van Buitenlandse Zaken. Een eigen munt, ga zo maar door. Het beste aspect van de status quo is dat mensen in Taiwan kunnen blijven genieten van vrijheid en democratie. Dat zullen we proberen te behouden.", zegt de minister.
Of hij kan aankloppen bij Amerika, als het tot oorlog zou komen? "We vragen de VS niet om voor Taiwan te vechten. We zullen onszelf verdedigen, maar we hebben daar wel de steun van de internationale gemeenschap bij nodig. "
