Hooggerechtshof beslist in zaken tegen Trump: is de president onschendbaar?
Kan een Amerikaanse president aansprakelijk worden gehouden voor zijn persoonlijke misstappen in het verleden, of is de president als 'overheidsinstituut' onschendbaar? Voor dat besluit staat het Hooggerechtshof in twee zaken waar vandaag een uitspraak over wordt verwacht.
Het Hof moet beslissen of de belastingaangiftes en boekhouding van president Trump moeten worden vrijgegeven door zijn banken en boekhouder. Die zijn opgevraagd door de openbaar aanklager van Manhattan en door drie commissies van het Huis van Afgevaardigden.
De parlementaire commissies onderzoeken onder meer de bewering van Michael Cohen, de voormalig advocaat van Trump, dat de president zijn vermogen op en neer trok "wanneer het hem uitkwam".
Zo zei zijn voormalig advocaat dat vorig jaar:
Ook onderzoekt de toezichtcommissie de betaling van 130.000 dollar aan porno-actrice Stormy Daniels, die ook via Cohen verliep.
Daarnaast willen de inlichtingen- en financiële dienstencommissies via dagvaardingen Trumps bank en accountant dwingen details bekend te maken over de financiën van de president en zijn familieleden. Ze willen kunnen onderzoeken of er sprake was van een Russische relatie met Trumps imperium. Aan de orde is of deze toezichtcommissies een president mogen blijven lastigvallen met het opvragen van papieren en hem daardoor afleiden van zijn taak. Oftewel: is er sprake van presidential harassment.
Vermeende affaires
De officier van justitie van Manhattan dagvaardde de Trump-organisatie en diens boekhoudkantoor om inzage te krijgen in de persoonlijke en zakelijke belastingaangiftes van de president. Onderzocht wordt of er financiële misdaden aangetoond kunnen worden. Ook hij onderzoekt de betalingen aan Stormy Daniels en Playboy-model Karen McDougal. Zij moesten tijdens de verkiezingscampagne van 2016 zwijgen over hun vermeende affaires met Trump. Die betalingen zijn een mogelijke schending van de Amerikaanse campagnewetten. Hier draait het om een strafzaak en moet het Hof bepalen of Trump als persoon aansprakelijk kan worden gesteld voor zaken die voor zijn presidentschap in New York speelden.
Trump heeft de vrijgave van zijn belastingaangiftes en boekhouding vanaf het begin aangevochten. Eerst bij lagere rechtbanken, die hem in het ongelijk stelden. Zijn verweer is dat een president niet strafrechtelijk vervolgd mag worden omdat dat hem zou hinderen in het uitvoeren van zijn belangrijke taak als president. Tijdens een zitting stelden zijn advocaten dat Trump zelfs niet vervolgd zou kunnen worden als hij een kogel zou afschieten op 5th Avenue, de chique winkelstraat in New York. Maar een van de rechters van het Hooggerechtshof, de progressieve Elana Kagan, stelde tijdens de hoorzitting in mei dat Trump als het om zijn privé-gegevens gaat "ook maar een gewone man" is. "De president staat niet boven de wet", zei ze.
Winnen of verliezen
Als Trump wint zal zijn persoonlijke handel en wandel geheim blijven, in ieder geval tot de verkiezingen in november.
Als de openbaar aanklager van Manhattan wint, dan moeten de banken en boekhouder de papieren overhandigen, maar betekent dat nog niet dat die gegevens openbaar worden gemaakt voor het grote publiek. Ze worden dan eerst achter gesloten deuren voorgelegd aan een onderzoekscommissie. Die moet bepalen of er strafrechtelijke feiten zijn gepleegd.
Als de toezichtcommissies van het Huis van Afgevaardigden gelijk krijgen en ze inzage krijgen in Trumps financiële huishouding, is de kans aanzienlijk groter dat de inhoud daarvan gelekt wordt en dat de Amerikaanse bevolking te weten komt hoe de president er zakelijk voor staat. Het is de vraag of dat gebeurt. De conservatieve rechters van het Hof waren tijdens de hoorzitting in mei zeer kritisch over de onbeperkte onderzoeksbevoegdheid die de leden van het Congres denken te hebben.
