Nijntje is 65, maar gaat nog lang niet met pensioen

Met haar lange oren, ronde gezichtje, witte vacht en kruisvormige mondje is Nijntje in al haar eenvoud herkenbaar voor miljoenen mensen. En dat al generatie op generatie. Het beroemdste konijn van de wereld wordt vandaag 65. Hoewel de eerste boekjes over haar al veel leken op het laatste boek uit 2011, is er in de loop der jaren veel veranderd.

De Utrechtse tekenaar Dick Bruna werkte van begin af aan al met simpele tekeningen en primaire kleuren. Maar de boeken Nijntje en Nijntje in de dierentuin (beide uit 1955) leken niet echt op de recentere Nijntjeboeken. Zo waren de twee boeken rechthoekig. Pas vier jaar later kregen Nijntjeboeken het vierkante formaat (16 x 16 centimeter) dat ze nu nog steeds hebben, met tekst op de linkerpagina en tekeningen op de rechter. De vierkante boekjes zijn iets kleiner dan de oorspronkelijke, zodat kleine kinderhandjes ze beter kunnen vasthouden.

In 2005 vertelde Dick Bruna over het ontstaan van 'Nijn':

Niet alleen de boekjes, maar ook Nijntje zelf is in de loop der jaren veranderd. "In het begin keek ze de lezer niet aan en leek Nijntje meer een knuffeldier", vertelt uitgever Karin van Zwieten gepassioneerd. "Maar in de jaren 60 en 70 kreeg ze lekker dikke wangen, daarna werd ze ronder; haar lichaam ging meer op dat van een peuter lijken doordat haar hoofd steeds kleiner werd in vergelijking met haar lijf."

Het lieve, brave karakter van Nijntje is in de 65 jaar vrijwel gelijk gebleven, op een ondeugend uitstapje in een van de latere boekjes na. In Nijntje is stout steelt Nijntje namelijk toffees uit de winkel. Sommige ouders waren blij met dit boek, vertelt Van Zwieten, omdat kinderen ook niet altijd braaf zijn.

Dick Bruna, die in 2017 overleed, vond zelf dat Nijntje in de loop der jaren steeds volwassener is geworden. Dat was geen bewuste keuze, meer iets dat gebeurde. Bruna tekende Nijntje elke keer van voor af aan. Hij gebruikte geen model, maar begon altijd met een leeg vel papier voor zich. Dit echte handwerk leidde ertoe dat geen enkele Nijntje hetzelfde was.

Bekijk hier tekeningen van Nijntje door de jaren heen:

In de 65 jaar is ook de wereld van Nijntje niet echt veranderd. De "echte wereld" is misschien gemoderniseerd, met meer technologie, maar dat is in de Nijntjeboekjes niet terug te vinden.

"De wereld van Nijntje is ook erg klein. Dus ze komt weinig met zulke dingen in aanraking", legt Frank Padberg, business developer bij Mercis, het bedrijf dat de belangen van Dick Bruna behartigt, uit. "Dick Bruna heeft wel losse tekeningen gemaakt van Nijntje met een mobiele telefoon (nog met zo'n antenne eraan), maar veel verder ging dat niet."

Van Zwieten voegt toe dat Bruna zelf ook niet echt van de moderne technologie was, dus dat speelde ook mee. Zo had Bruna geen computer of mobiele telefoon en tekende hij altijd alles met de hand.

In de tv-series over Nijntje zitten wel modernere elementen, maar die zijn niet door Bruna zelf gemaakt. Padberg ziet ze dan ook meer als een zogeheten spin-off van de oorspronkelijke Nijntje.

Ook al is Nijntje 65 geworden, met pensioen gaat ze voorlopig nog niet. Ze is dit jaar nog ambassadeur geworden van het Sikkelcelfonds om meer aandacht te vragen voor deze erfelijke bloedziekte, waar jaarlijks wereldwijd 300.000 kinderen mee worden geboren.

Daarnaast lijkt het erop dat Nijntje, die in meer dan vijftig talen vertaald is, wereldwijd elk jaar alleen maar populairder wordt. "Al drie generaties zijn opgegroeid met Nijntje en we hopen dat daar nog een vierde en een vijfde bij komen", zegt uitgever Van Zwieten.

Padberg denkt dat dat wel zal gebeuren: "Nijntje kan nog generaties mee. Zij blijft voor altijd een 4-jarige. De lezers van Nijntje zijn 0-4 jaar oud, hun wereld is klein en ze zijn met dezelfde dingen bezig als Nijntje, zoals het verkennen van hun omgeving. Ze herkennen daardoor veel terug in de boeken. En doordat Nijntje tijdloos is, is er constant nieuwe aanwas."