De Universiteit Utrecht gaat onderzoek doen naar de Algemene Bestuursdienst. Begin dit jaar uitte de Tweede Kamer zorgen over deze pool van ongeveer 1400 topambtenaren. Diverse Kamerleden zijn bang dat falende ambtelijke managers worden 'weggepromoveerd' en spreken over een ongezonde baantjescarrousel.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft het onderzoek gegund aan hoogleraar Mirko Noordegraaf en een onderzoeksgroep, om te kijken of de zorgen van de Kamerleden kloppen. In een motie vraagt een meerderheid van parlementariërs of er "een prikkel is om slecht functionerende ambtenaren elders anders onder te brengen, naar andere delen van de overheid."
Volgens Noordegraaf is het goed om na 25 jaar de Algemene Bestuursdienst (ABD) kritisch te evalueren. De hoogleraar volgt de ABD sinds zijn ontstaan en schreef een proefschrift over Haagse managers. "Wat ik zelf merk is dat de directe aanleiding voor dit onderzoek niet uit de lucht komt vallen", zegt Noordegraaf.
Hij ziet dat Kamerleden en media kritischer zijn gaan kijken naar de dienst. "Vragen als: waar zit de echte inhoudelijkheid? Is er collectief geheugen? Is het niet vooral carrièrebouw? Hoe zit het met de kwaliteit van het management? Die zorgen worden wel langer geuit, maar er is nu echt sprake van een piek in aandacht."
'Na grote fouten toch in een andere functie'
De Kamer vroeg om het onderzoek naar aanleiding van de toeslagenaffaire. Eind vorig jaar moest staatssecretaris Menno Snel vertrekken, maar ook een groot deel van de ambtelijke top werd vervangen. De ambtenaar verantwoordelijk voor de Belastingdienst kreeg een nieuwe baan binnen de overheid, omdat hij via de ABD verzekerd was van een baan.
VVD-Kamerlid Helma Lodders vroeg vanwege de affaire om een onderzoek. "We zien dat het wel eens misgaat. En op het moment dat je grote fouten maakt, dan kan je via de ABD op een andere functie terecht komen. Dat is best gek", zei Lodders destijds.
De Universiteit Utrecht gaat nu kijken of de Algemene Bestuursdienst als systeem nog goed functioneert. Ze plaatsen de ABD in historisch perspectief en kijken naar voorbeelden in het buitenland, maar zullen vooral de huidige mechanismen willen blootleggen.
Hoogleraar Noordegraaf verwacht eind dit jaar het onderzoek te presenteren aan het ministerie van Binnenlandse Zaken.
