Het hoofd van de Intensive Care van het Amsterdam UMC, Armand Girbes, is niet in een jubelstemming. "Ik ben best ongerust. De belasting op de IC's is nog steeds hoog. Patiënten liggen lang op de IC, gemiddeld drie weken. Dat betekent dat je heel snel vol raakt."
Girbes reageert op de versoepelingen van de coronamaatregelen die het kabinet gisteren aankondigde. "Het effect van deze versoepelingen kan ik niet voorzien. Maar we lopen meer kans op patiënten in het ziekenhuis, en meer kans op mensen op de IC. Als burger begrijp ik dat er meer dingen zijn dan de medische aspecten van COVID-zorg. Maar als je als regering besluit de zaak open te gooien, dan hoop ik dat men begrijpt dat de zorg moet beschikken over mensen, beschermingsmiddelen en beademingsapparaten."
Inschattingen
RIVM-directeur Jaap van Dissel praatte vandaag de Tweede Kamer bij en ging in op de verwachte effecten van de versoepelingen. De inschatting van het RIVM is dat die niet opnieuw tot grote drukte op de IC's gaan leiden. "Maar veel is onzeker, dus het zijn echt inschattingen", aldus Van Dissel.
In het Kamerdebat benadrukte premier Mark Rutte vandaag dat het spoorboekje van gisteren niet vaststaat. Versoepelingen kunnen alleen op basis van adviezen van het Outbreak Management Team, dat kijkt naar het aantal besmettingen en IC-opnamen. "Als het niet kan, dan moet het later. We nemen geen onnodige risico's." Wel zei hij dat de opschaling van het aantal IC-bedden - naar 3000 zoals het kabinet in een Kamerbrief aankondigt - kan als het virus weer oplaait. "Dat is een buffer en alleen voor als er ongelukken gebeuren."
Maar Girbes noemt die aanname een "fata morgana". "We hebben nu 1100, 1200 bedden ingericht volgens de huidige normen. De geïmproviseerde IC-bedden, dat zijn bedden waar de zorg aan de eisen voldeed, maar niet volgens onze oude standaard." Verder ontbreekt het aan goede voorbereiding op een tweede golf, zegt de intensivist. "In de eerste plaats met beschermend materiaal als maskertjes, brillen, overalls, maar ook beademingsapparaten. Er is aan alles nog steeds een tekort en protocollen moeten worden aangepast."
Verpleegkundigen zijn geen soldaten die naar het front gaan.
In de afgelopen maanden kregen de IC's hulp van verpleegkundigen van allerlei andere afdelingen. "Daarmee zijn we tot het randje gegaan", zegt Girbes. "IC-verpleegkundigen die normaal gesproken één of twee bedden superviseren, moesten er nu drie of vier coördineren en verzorgen, geholpen door andere verpleegkundigen. Die moesten dingen doen die ze niet gewend waren. Intensive Care is meer dan alleen beademen. Als je een COVID-patiënt alleen maar beademt gaat hij dood."
Het personeel ervaart grote psychische druk, legt hij uit. "Er is een groot verschil tussen mensen die nieuw zijn en mensen die gewend zijn te werken op de IC. Het hoort bij mijn vak dat ik mensen zie overlijden. Dat heeft veel impact. En te praten met families. Dat geeft veel stress. Veel nieuwe medewerkers zijn er niet aan gewend dat mensen overlijden. Daarvoor heb ik extra psychische hulp ingeschakeld."
Frontsoldaten
Het kabinet denkt dat de beperkingen versoepeld kunnen worden, en dat het virus intussen onder controle blijft. RIVM-directeur Van Dissel kon vandaag geen antwoord geven op de vraag bij welke stijging van de besmettingen er toch weer op de rem getrapt gaat worden.
"Regel één van de EHBO is: zorg voor je eigen veiligheid. Een flink aantal mensen heeft COVID opgelopen, er is een verpleegkundige overleden aan COVID, een is er opgenomen geweest op de IC, een paar anderen zijn zwaar ziek geweest."
Perspectief
Voor burgemeester van Dordrecht en voorzitter van de veiligheidsregio Zuid-Holland-Zuid, Wouter Kolff, is het een kwestie van de versoepeling "verdienen". "We gaan proberen de richtlijnen van het rijk te vertalen in praktische maatregelen. Daarvoor is nodig dat mensen begrijpen waarvoor het nodig is. Niemand zit te wachten op een nieuwe piek aan besmettingen. Ik vind het goed dat de regering werkt aan perspectief. We moeten de moed erin houden."
De nadruk ligt wat hem betreft minder op strenge handhaving, en meer op begrip. "We doen een beroep op verantwoordelijkheid. Ik ga niet met een meetlat langs een terras. Maar waar excessen gebeuren, waar mensen moedwillig de grenzen overtreden, daar zullen we streng zijn. Dit gaat alleen maar slagen als iedereen meewerkt."
