Februaristormen stuwen aandeel windenergie fors op
In februari is twee keer zo veel windenergie opgewekt als in dezelfde maand vorig jaar. Op dagen dat het hard waait kunnen windmolens tot 30 procent van de Nederlandse stroom leveren. Er zijn nauwelijks meer molens bijgekomen, dus de toename is alleen aan het weer toe te schrijven. In Duitsland wekten windturbines af en toe 70 procent van alle elektriciteit op, en in Denemarken zelfs meer dan 100 procent.
Het weerbericht wordt dan ook steeds belangrijker voor energiebedrijven. De stormen van de afgelopen weken stuwden het aandeel wind in de energievoorziening zozeer omhoog dat afnemers van stroom - maar niet de gewone consument - enkele keren te maken kregen met 'negatieve prijzen': ze kregen geld toe. Martien Visser, docent energietransitie aan de Hanzehogeschool in Groningen, noemt dat laatste 'spectaculair'.
"Wat je steeds meer ziet, is dat de prijzen dalen. Want wind is gratis, als de molens er eenmaal staan." Als er dan langdurig veel wind is, duiken de prijzen onder nul. Visser: "Stel je voor: je gaat naar de bakker, je koopt daar een brood en krijgt een paar euro toe." Gewone burgers merken overigens niks van die negatieve prijzen. "Voor consumenten is het helaas zo dat we veel belasting betalen over de elektriciteit. Dat betekent dat je nog steeds een behoorlijke prijs betaalt."
Grilligheid van de wind
De energiesector heeft steeds meer belangstelling voor het weer. Op de handelsvloer bij stroomleverancier Eneco werken tegenwoordig ook meteorologen. "Wij moeten natuurlijk het weer zo goed mogelijk voorspellen, zodat we weten hoeveel elektriciteit er uit de windmolens komt", vertelt Charel Hakkert van Eneco. De grilligheid van het weer maakt dat soms lastig. "De wind komt vaak een uur eerder of later dan voorspeld en het waait iets harder of juist zachter, dus dat is een uitdaging."
Als de wind te hard waait, boven windkracht 10, worden windmolens omwille van de veiligheid soms stilgezet. Windparken op zee kunnen vanaf de wal worden bediend. Eneco zegt dat deze maand de molens niet alleen vanwege de veiligheid soms even zijn stilgezet, maar ook met het oog op die negatieve prijzen. Het bedrijf moet anders geld betalen om de stroom kwijt te kunnen. In februari zijn een aantal molens op land en op zee drie keer voor korte tijd stilgelegd. Volgens een woordvoerder ging het om vijf tot vijftien minuten.
Kwetsbaarheid
Meer windenergie is goed voor het klimaat. Maar hoe mooi de extra energie bij veel wind ook is, het toont tegelijkertijd ook de kwetsbaarheid van onze toekomstige elektriciteitsvoorziening. Want wat te doen op dagen dat de wind (langdurig) niet waait en de zon niet schijnt. Netbeheerder Tennet waarschuwde onlangs in een rapport: "Tot 2025 is de leveringszekerheid binnen de norm, daarna is er meer onzekerheid."
Tennet verwacht de komende jaren een grote toename van zonne- en windenergie, en daarnaast een afname van kolen- en gascentrales. "Het effect van deze ontwikkelingen is dat elektriciteitsopwekking meer weersafhankelijk en minder stuurbaar wordt." Meer Europese samenwerking om stroom uit te kunnen wisselen, ziet Tennet als belangrijk onderdeel van de oplossing. Daarnaast wordt onderzoek gedaan naar verschillende mogelijkheden om stroom op te slaan.
Martien Visser denkt dat ook consumenten hun steentje kunnen bijdragen. "Minder elektriciteit gebruiken. En de wasmachine niet aanzetten als de wind niet waait of de zon niet schijnt. Als je zonnepanelen hebt kun je beter 's middags de was doen in plaats van 's nachts als er geen zon is. Dus we kunnen wel stapjes zetten, maar dit draagt maar beperkt bij aan een oplossing van het probleem."
