Niemand houdt van de kantoortuin, maar hoe moet het dan wel?
Werken in een kantoortuin is ongezond. Tot die conclusie komen de makers van het tv-programma De Monitor na een rondgang onder 90 bedrijfsartsen. Werknemers die bij hen komen noemen de kantoortuin vaak als oorzaak voor hoofdpijn, stress en burn-outverschijnselen. Maar hoe moet een kantoor er dan uitzien?
Onder architecten en interieurontwerpers is al langer bekend dat kantoortuinen, waar veel medewerkers bij elkaar in één ruimte zitten, een negatief effect kunnen hebben op de gezondheid en prestaties van het personeel.
"De rechttoe rechtaan kantoortuin werkt niet", zegt ontwerper Niek Joanknecht van architectenbureau Firm Architects. Een Amsterdams kantoor dat hij in 2018 opleverde werd door internationaal interieurblad Frame genomineerd als best ingerichte kantoor ter wereld.
"Er gaat in de meeste kantoortuinen een heleboel mis. Zo staat de klimaatinstallatie vaak niet goed afgesteld, waardoor er te weinig luchtcirculatie is. Dan is het ook te warm op de ene plek en te koud op de andere plek. Daarnaast is er in veel kantoren te weinig daglicht en klagen medewerkers over de akoestiek."
Witte ruis
Van luid telefonerende collega's en spontane overlegjes aan bureaus worden mensen onrustig. "Ze voelen zich minder comfortabel op hun werkplek. Dat leidt ertoe dat medewerkers minder productief en minder gelukkig zijn", aldus Joanknecht.
Voor een slechte akoestiek - soms regelrechte herrie - zijn allerlei oplossingen. "Ontwerpers spreken over A,B,C: absorb, block en cover. Zachte materialen en panelen absorberen geluid, afgesloten ruimtes houden geluid tegen en met zachte muziek of het uitzenden van witte ruis kun je geluid naar de achtergrond laten verdwijnen."
Aan de hoeveelheid daglicht op werkplekken kan vaak makkelijker iets gedaan worden, bijvoorbeeld door bureaus dichter bij ramen neer te zetten.
Ook planten kunnen een positief effect hebben op de werkomgeving. Uit onderzoek van TNO blijkt dat planten op de werkvloer gezondheids- en vermoeidheidsklachten tegengaan. 'Groen' kunnen zien vanachter je bureau maakt al een verschil.
"Wij plaatsen vaak scheidingswanden met hydrocultuur. Dat wil zeggen: planten in water. Een hogere luchtvochtigheid op kantoor gaat de verspreiding van virussen tegen", vertelt interieurbeplanter Jelle Hoogendoorn.
Onderzoek van de Universiteit van Wageningen bevestigt dat planten vocht in de lucht brengen en schadelijke stoffen eruit halen. TNO adviseert om één plant per twee medewerkers neer te zetten, of één plant per 12 vierkante meter kantoorruimte.
Planten kunnen daarnaast de akoestiek een handje helpen. Hoogendoorn: "grootbladige planten zoals palmen en lepelplanten hebben veel volume en kunnen daardoor een hoop geluid absorberen."
Dynamiek op de werkvloer
Moeten we dan naar een Amerikaans model? Een kantoor met bureaus in vierkante hokjes, instrumentale muziek uit het plafond en hier en daar een grote plant?
Nee, zegt ontwerper Joanknecht. Het meest gezonde kantoor is volgens hem gebaseerd op activity based working. Voor iedere taak die je op een werkdag uitvoert is dan een speciale plek ingericht. Denk aan vergaderruimtes, telefoonhokjes, informele overlegplekken en stiltezones.
"Die afwisseling werkt heel goed. Mensen die aan het bellen zijn, zitten collega's die geconcentreerd willen werken niet in de weg. Er is ook veel meer dynamiek op de werkvloer: mensen lopen rond, spreken elkaar. Dat is allebei gezond."
Bedrijfsartsen lijken de werkwijze ook wel te zien zitten. Zo pleit de ArboUnie voor de invoer van een minimumaantal stiltewerkplekken op kantoor. De Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde geeft in een reactie op het onderzoek van De Monitor aan dat er meer aandacht moet komen voor een gezonde inrichting van werkplekken.
