Minder verzuim door overwerk? 'Van hard werken word je niet ziek'

• Ivo Landman

  redacteur NOS Online

Het lijkt wat tegenstrijdig: volgens CBS-cijfers worden mensen die veel overwerken minder vaak ziek dan gemiddeld. Maar het is prima verklaarbaar, zegt Marc Jutte van Instatera, een coachingsbureau dat is gespecialiseerd in burnouts. "Van hard werken krijg je geen burnout. Vaak is het een combinatie van omstandigheden in de privésfeer waardoor het emmertje overloopt."

Vaak zijn het juist niet de workaholics die overspannen bij zijn bureau terechtkomen, weet Jutte. "De vraag is veel meer: heb je plezier in je werk, krijg je er energie van, hoe ga je met stress om?"

Het stressniveau kan bij mensen die in deeltijd werken soms zelfs hoger zijn. "Een werkende ouder die om 13.00 uur op het schoolplein moet staan om de kinderen van school op te halen, heeft meer last van stress dan iemand die na acht of negen uur de deur achter zich kan dichttrekken met het gevoel dat alles klaar is."

Catelijne Joling, directeur van het kenniscentrum van ArboNed, beaamt dat overwerk niet altijd een probleem hoeft te zijn. "Naar overwerk wordt weleens gekeken als een veroorzaker van stress, maar het is ook zo dat juist mensen die bevlogen zijn vaak overwerken."

Tegelijkertijd kan overwerk in sommige gevallen wel degelijk veel stress veroorzaken, zegt Joling. "Als je te weinig tijd hebt om je werk te doen, dan wordt het stressvol, dan wordt overwerk heel anders beleefd."

Daarnaast is in alle gevallen steun en waardering, zowel op het werk als thuis, enorm belangrijk, weet Joling. "Overwerk kan de balans tussen werk en je privéleven verstoren. Daar moet wel begrip voor zijn in de thuissituatie, anders levert ook dat weer stress op."

Er zijn grote verschillen tussen verschillende beroepsgroepen, blijkt uit de CBS-cijfers. Vooral bij overheidsdiensten, in de zorg en in het onderwijs is het verzuim hoog. Bij functies in de zorg en onderwijs speelt de betrokkenheid bij het werk waarschijnlijk een grote rol, vermoedt burnout-coach Marc Jutte. "Veel mensen in die sectoren nemen hun werk mee naar huis. Er is veel tijdsdruk en dus is er ook frustratie als je niet kunt leveren wat je zou willen."

Bij financiële instellingen, zakelijke dienstverlening en in de handel ligt het verzuim een stuk lager. Ook dat is wel verklaarbaar volgens Jutte. "Ondernemers gaan langer door, maar uiteindelijk houd je een burnout niet tegen. Dat geldt ook voor zzp'ers. Ziek zijn kost geld, dus je gaat maar door. Maar uiteindelijk val je een keer om."

Volgens Jutte zit de burnout bij veel bedrijven en organisaties nog steeds in de taboehoek. "Er wordt niet over gepraat. Werknemers mogen eigenlijk niet zeggen dat ze het te druk hebben. Maar je moet dat juist bespreekbaar maken, zodat mensen zelf aangeven dat ze tegen het randje aanzitten, of eroverheen."