Kamer: politieke druk op China verhogen om Oeigoeren

De onderdrukking, gevangenzetting en mishandelingen van Oeigoeren door de Chinese overheid moet veel strenger veroordeeld worden. Dat vindt een meerderheid in de Tweede Kamer. Partijen vinden dat moet worden nagedacht over hardere sancties en roepen het kabinet op te kijken wat mogelijk is.

In een debat over de kwestie sprake Kamerleden hun grote zorgen uit. "Hoe wrang is het dat wij hier 75 jaar vrijheid vieren terwijl de Oeigoeren elk moment van de dag te maken hebben met onderdrukking", zei Denk-leider Kuzu. "We moeten niet stil zijn en toekijken."

"China maakt zich schuldig aan massale detentie en het laten verdwijnen van 1 miljoen mensen in kampen. Het is bijna niet voor te stellen, ze worden weggerukt van familie en geliefden uit hun dorp of stad", zei PvdA'er Ploumen.

Systematische onderdrukking

Kamerleden zijn al langer kritisch over de houding ten aanzien van China. Het kabinet worstelt met zijn China-strategie. In mei vorig jaar zei het kabinet daarin "niet langer goedgelovig" over China te willen zijn.

Maar dat is volgens Kamerleden niet genoeg. Zeker niet na gelekte Chinese overheidsdocumenten waarover The New York Times eind vorig jaar berichtte. Die 403 pagina's laten volgens Kamerleden zien dat de Chinese overheid de Oeigoeren op systematische wijze onderdrukt met een zorgvuldig uitgedacht plan.

De regering in Peking heeft steeds gezegd dat de kampen in de westelijke regio Xinjiang vrijwillige herscholingskampen zijn, waar trainingen worden aangeboden.

Bekijk ook deze video van NOS op 3 over de situatie van de Oeigoeren in China.

Het Kamerdebat liet woensdag opnieuw de worsteling over het beleid ten aanzien van China zien. CDA-Kamerlid Van Helvert: "Op moment dat we met een land grote economische belangen hebben, vinden we heel lastig om mensenrechtenschendingen te bespreken. Hebben we zulke belangen met een land niet, zoals in Syrië, dan aarzelen we niet om te veroordelen. Dat is de politieke waanzin van de geopolitiek."

De Verenigde Staten hebben 28 Chinese instanties en bedrijven op een zwarte lijst geplaatst. De Kamer vraagt minister Blok van Buitenlandse Zaken wat de mogelijkheden voor een Europese lijst zijn.

Minister Blok ziet zo'n lijst niet voor zich. Hij denkt dat eerder ingezette maatregelen nu eerst meer tijd moeten krijgen. "We zijn bezig met het uitwerken een wereldwijd mensenrechtenregime. Dat kost tijd. Het steeds maar stapelen van maatregelen kan contraproductief werken."

VN-resolutie

"Kan het agenderen van een resolutie bij de VN-Veiligheidsraad een optie zijn?", vraagt PvdA-Kamerlid Ploumen. Blok noemt dat niet realistisch, omdat met China in de raad de uitkomst dan al vast staat. Ploumen vraagt zich af of het proces, "ook al wetende dat geen enkele resolutie de eindstreep zal passeren" toch niet van belang kan zijn.

Blok zegt dat het eenzijdig initiatieven nemen voor nieuwe instrumenten "niet werkt". Hij erkent dat het een proces van "zoeken en aftasten is". "We zijn er nog niet, dat is een feit. Maar het heeft tijd nodig om draagvlak te creëren."

PVV-Kamerlid De Roon en Denk-leider Kuzu kwamen tijdens het debat nog hard in botsing. De Roon sprak zijn afkeuring uit over de Chinese manier van handelen, maar ook zijn zorgen over aanslagen door Oeigoeren. Denk-leider Kuzu zei het onbegrijpelijk te vinden dat de aanslagen van extremisten gekoppeld worden aan de onderdrukking van 1 miljoen Oeigoeren.

Bekijk hier de zorgen die Kamerleden uitspraken over de situatie.