Dopingexpert De Boer: 'Straf Betsema proportioneel, maar heel ongelukkig'

Ze was een jaar geleden de grote verrassing van het veldritseizoen. Moeder van twee kinderen, woonachtig op Texel en winnares van vijftien crossen. Het verhaal van Denise Betsema was bijna te mooi om waar te zijn.

Begin april 2019, anderhalve maand na het seizoen, leek dat ook daadwerkelijk het geval. Betsema leverde een positieve dopingtest in, waar pas afgelopen maandag de strafmaat (met terugwerkende kracht) voor bekend werd.

Betsema werd door internationale wielerunie UCI voor zes maanden geschorst voor het gebruik van anabole steroïden, een schorsing die eindigde op 5 oktober vorig jaar. Sindsdien had ze dus weer mogen koersen.

Schorsing van vier jaar

Voor het gebruik van anabole steroïden staat normaal gesproken een schorsing van vier jaar, Betsema komt er met een half jaar vanaf. "Er is een vervuiling in een van mijn voedingssupplementen gevonden, dat verklaart mijn testuitslag", zegt Betsema. "Een stof die niet aanwezig had mogen zijn, was er toch."

Bekijk hier het interview met Betsema:

Volgens de UCI leverde Betsema tot twee keer toe een positieve dopingtest af vorig seizoen, na een wereldbeker in Hoogerheide en na een Superprestige-wedstrijd in Middelkerke.

De reactie van Betsema na het nieuws van de positieve test in april was kraakhelder. "Ik ben ontgoocheld, want ik ben absoluut onschuldig", was haar respons. Maar ook de B-staal, een tweede meting, bleek positief en dus bleef de veldrijdster voorlopig geschorst.

Lange tijd bleef het stil rond de zaak. Koersen mocht Betsema niet, want de schorsing bleef staan. Maar waarom precies, was haar onduidelijk, zei ze in september tegen het Belgische Sporza. "Ik was positief op anabole steroïden, maar welke stof er precies gevonden is, weten wij niet. En de UCI ook niet."

Maandag kwam er eindelijk meer duidelijkheid. Betsema werd door de UCI voor een half jaar geschorst. Van 5 april tot 4 oktober 2019.

'UCI laat schone rijders vallen'

Het betekent dat ze zaterdag weer aan de start van een wedstrijd kan staan, in Zonnebeke. Collega-veldstrijder Kate Compton, drie maal winnaar van het zilver op het WK, reageerde verbolgen. "Een renner test tot twee keer toe positief en krijgt een schorsing van maar zes maanden? De UCI laat schone rijders vallen", schrijft de Amerikaanse op Twitter.

Dat Betsema drie maanden geleden alweer had mogen koersen noemt Herman Ram 'uitzonderlijk'. Ram is directeur van de Nederlandse dopingautoriteit. "Het komt zelden voor dat een straf pas wordt uitgesproken als de schorsingstermijn al verlopen is."

Onderzoek naar voedingssupplementen

Waarom moest het negen maanden duren om Betsema een schorsing van slechts een half jaar op te leggen? Daar kan Douwe de Boer meer over vertellen, hij is dopingexpert aan de Universiteit van Maastricht en werd al in april door Betsema in de arm genomen. "Ze kwam bij me en ik ben gaan onderzoeken waar het probleem zou kunnen liggen."

Dat is een proces dat tijd kost, benadrukt De Boer. "Eerst vraag je een contra-expertise (voor de B-staal) aan, dat duurt toch zeker een maand. Toen ook die positief was, zijn we gaan kijken naar de supplementen die ze gebruikte. We weten intussen dat positieve testen veroorzaakt kunnen worden door vervuilde supplementen, dat is een bekend scenario."

Een van de supplementen die Betsema nam gedurende het seizoen, bleek een positieve test op anabole steroïden te veroorzaken. "Als ik aantoon dat dat het probleem van die supplementen is, is dat nog geen geldig bewijs. Want Denise of ik kan het testmonster zelf vervuild hebben."

"Daarom moesten we de UCI ervan overtuigen mee te werken. We moesten ze een ongeopende verpakking sturen van het supplement wat zij in eigen beheer konden testen. Dat heeft behoorlijk wat tijd gekost."

'Heel ongelukkig'

Dat de strafmaat negen maanden na het nieuws van de positieve test pas bekend is, noemt De Boer niet opmerkelijk. Dat de schorsing echter maar zes maanden betreft - en Betsema slechts tot oktober geschorst blijkt te zijn geweest - noemt hij 'heel ongelukkig'. "Aan de andere kant: het had ook vier jaar kunnen zijn."

Uiteindelijk kan De Boer zich wel vinden in de sanctie van de wielerunie. "Dit is een proportionele straf. Je kan dit niet zomaar door de vingers zien, dan gaat iedereen zomaar supplementen gebruiken. Je moet een signaal afgeven."

Betsema opgelucht

Betsema is vooral opgelucht dat ze weer kan crossen, om te beginnen zaterdag in Zonnebeke. "Ik denk dat er dan een extra last van me afvalt. Dan ben ik echt weer terug."