In april 2018 maakte minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken met Marokko afspraken over de terugkeer van 52 illegale Marokkanen. Maar de uitzetting mislukte, want het ministerie van Justitie kon het grootste deel van de groep niet meer vinden, dat blijkt uit onderzoek van Nieuwsuur.
Normaal gesproken werkt Marokko slecht mee als het gaat om het terugnemen van haar onderdanen, maar toen Blok vorig jaar een bezoek bracht aan hoofdstad Rabat bleek het land daar toch toe bereid. Blok kwam met zijn Marokkaanse ambtgenoot overeen om op korte termijn een zogeheten 'Terugkeer en Overnameovereenkomst' (T&O) in te stellen, en daarbij 52 dossiers te verifiëren.
Paspoort verstopt
Met een dergelijke overeenkomst kan het ministerie van Justitie, verantwoordelijk voor het terugkeerbeleid, vervangende reisdocumenten aanvragen voor de illegalen die zij wil uitzetten. Vreemdelingen die niet willen vertrekken, hebben namelijk vaak hun eigen paspoort verstopt, en kunnen daarom niet op een vliegtuig worden gezet. Herkomstlanden moeten dan gewillig zijn om Nederland te assisteren bij de overname, en dat lukt niet altijd.
Afgesproken werd dan ook dat Justitie het plan voor terugname verder zou uitvoeren. Twee maanden na het bezoek van Blok ontving het ministerie een lijst van Marokko, waarop het land de Marokkaanse nationaliteit van zestig onderdanen vaststelt. Met die vaststelling kon de terugkeer van de groep worden geregeld.
Maar toch ging het mis. Justitie heeft slechts één Marokkaanse vreemdeling van de betreffende groep kunnen uitzetten. Het grootste deel van de illegalen kon het ministerie niet meer vinden, dat bevestigt het ministerie van Justitie bij navraag.
Justitie had de meesten al geregistreerd onder de categorie "vertrek zonder toezicht", een term waarmee het ministerie vreemdelingen aanduidt die ze uit het zicht heeft laten verdwijnen. De meeste vreemdelingen die zodanig worden geregistreerd, gaan verder in de illegaliteit, of reizen door naar een ander EU-land. Niemand weet precies waar ze zijn gebleven.
Frustratie
Uit gesprekken die Nieuwsuur voerde met bronnen rondom het ministerie van Buitenlandse Zaken - dat contacten onderhoudt met landen van herkomst - blijkt dat er frustratie bestaat over het beleid van Justitie, dat jaarlijks zo'n grote groep mensen onder de noemer "vertrek zonder toezicht" uit het zicht laat verdwijnen. Het gaat om de helft van de vreemdelingen die het ministerie jaarlijks registreert als 'vertrekker'.
Dit beleid leidt ertoe dat ook als herkomstlanden beter meewerken aan het terugnemen van hun uitgeprocedeerde onderdanen, er in de praktijk amper extra mensen worden teruggestuurd.
Een van de speerpunten van dit kabinet is de 'effectieve terugkeer naar landen van herkomst' van uitgeprocedeerde vreemdelingen. Het beleid loopt hiermee echter niet in de pas. In de rijksbegroting valt af te lezen dat het streefcijfer voor de groep "vertrek zonder toezicht" op vijftig procent ligt, en de komende jaren op datzelfde percentage zal worden gehouden.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken wil zelf niet reageren.
