Wel een baan, maar geen woning: alarm om groei nieuwe groep daklozen

De daklozenopvang zit overvol. Niet alleen met drugsverslaafden en psychiatrische patiënten, maar ook met zogenoemde 'economisch daklozen'. Deze snel groeiende groep bestaat uit mensen die door een scheiding of verlies van hun baan op straat belanden. De Regenboog Groep, betrokken bij de daklozenopvang in Amsterdam, doet daarom een noodoproep om nieuwe verhuurders te vinden.

In het project Onder de Pannen brengt de Regenboog Groep daklozen tijdelijk onder bij mensen die een kamer beschikbaar hebben. De afgelopen jaren zijn er in Amsterdam 160 daklozen op die manier geholpen, maar nu is er dringende behoefte aan woonruimte voor nog eens veertig mensen.

De 31-jarige Donovan is een van de daklozen die via Onder de Pannen een kamer vond. Hij kwam op straat te staan door financiële problemen. "Ik heb een jaar lang op verschillende plekken gewoond, af en toe een nachtje bij een vriend, een tante, in de nachtopvang en in het passantenhotel. Maar dat is helemaal geen plek voor mij. Daar zitten mensen met verslavingen, mensen die psychische problemen hebben, die niet werken. Ik werkte gewoon."

Lange wachtlijsten

Hoewel Donovan een baan heeft en zes jaar ingeschreven staat bij de woningcorporatie, maakt hij vanwege de lange wachtlijsten en hoge huurprijzen geen kans op een woning. "Ik had geen psychische problemen, geen verslaving, daarom kreeg ik geen hulp. In juni ben ik uiteindelijk bij Cleo terechtgekomen. Voordat ik daar kwam had ik een mental breakdown, dat hoop ik nooit meer mee te maken."

"Toen Donovan hier kwam, liep hij met zijn ziel onder zijn arm. Inmiddels zit hij weer goed in zijn vel", vertelt Cleo Day, die al twee keer eerder een dakloze in huis nam voor enkele maanden. "Ik probeer hem een duwtje te geven, want we we hebben allemaal een rugzakje."

Donovan is blij met zijn stek: "Het heeft mij enorm geholpen. Het is zo fijn als je weet dat je morgen, overmorgen en over twee weken gewoon een plek hebt om te slapen, om te wonen."

Hoewel er allerlei initiatieven zijn om het aantal dak- en thuislozen terug te dringen, is er de laatste jaren sprake van een forse toename. In 2018 waren ruim 39.000 Nederlanders tussen de 18 en 65 jaar dakloos, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Alleen al in Amsterdam komen er elke maand honderd economische daklozen bij, meldt de Regenboog Groep. En de problemen in de hoofdstad staan niet op zich, onderschrijven zorgaanbieders en belangenbehartigers uit alle grote steden.

Afglijden

Begin deze maand kondigde staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) aan dat hij komend voorjaar met een aanpak van het daklozenprobleem komt. Op korte termijn komen er maatregelen om extra woonruimten te creëren en maatwerk te bieden aan deze groep, bijvoorbeeld in de vorm van begeleiding.

Dat is belangrijk, want hoe langer mensen op straat wonen, hoe groter de kans dat ze afglijden, ziet Marit Postma, manager van Onder de Pannen. Maar: "Niet alleen de dakloze heeft een belang, ook de verhuurder. Dat zijn vaak mensen die niet alleen willen wonen, die gezelschap willen."

Day onderschrijft dat: "De belangrijkste reden voor mij om dit te doen, is dat ik iets voor mensen wil doen. Ik wil mensen die het nodig hebben, de hand reiken. Ik ben zelf afgekeurd", zegt Day, die het gezellig vindt dat er nu altijd iemand is. "'s Avonds hebben we na zijn werk een kort gesprekje, af en toe eten we samen. Hij is net als ik Surinaams, dan kook ik wat voor hem."

De verhuurders zijn vrijwel allemaal mensen in een huurhuis met een uitkering, vertelt Postma. "Voor hen is het een manier om bij te verdienen." Om dat zo te houden, maakt ze zich hard voor goede afspraken met instanties als de gemeente, de Belastingdienst, woningcorporaties, zodat verhuurders niet op hun toeslagen worden gekort.

"Door de afspraken die Onder de Pannen heeft gemaakt blijft mijn inkomen hetzelfde. Alleen de waterschapsbelastingen en de andere belastingen van de gemeente worden wat hoger", aldus Day. "Geld is dus niet de motivatie."

Het project breidt zich steeds verder uit en loopt ook in Zaanstad en Haarlem. Groningen en Breda hebben ook concrete plannen. Ook maakte de gemeente Amsterdam gisteren bekend dat er komende zomer 200 tijdelijke woningen beschikbaar komen waar 'economisch daklozen' een jaar kunnen wonen.