De vijf best bezochte musea van dit jaar staan alle vijf in Amsterdam en de onbetwiste aanvoerder is het Rijksmuseum. Dat heeft met 2,7 miljoen bezoekers het hoogste bezoekersaantal ooit.
Nieuwsuur zocht uit welke musea dit jaar de meeste bezoekers kregen. De tweede plek is voor het Van Gogh Museum. Het Anne Frank Huis staat op nummer drie. Over de hele linie is het museumbezoek weer toegenomen. Wel waarschuwt de Museumvereniging dat het collectiebeheer onder druk staat.
Bezoekersaantallen musea
| 2019 | 2018 | |
| 1. Rijksmuseum | 2.700.000 | 2.300.000 |
| 2. Van Gogh Museum | 2.100.000 | 2.100.000 |
| 3. Anne Frank Huis | 1.300.000 | 1.200.000 |
| 4. NEMO | 670.000 | 670.000 |
| 4. Stedelijk Museum Amsterdam | 670.000 | 700.000 |
Directeur Taco Dibbits van het Rijksmuseum is opgetogen: "Het Rijksmuseum had vorig jaar ongeveer 2,3 miljoen bezoekers, dit jaar 2,7 miljoen. Dit is een record in de geschiedenis van het Rijksmuseum! Het was natuurlijk het jaar van Rembrandt, met drie fantastische tentoonstellingen in ons museum."
Met 670.000 bezoekers hebben NEMO en het Stedelijk Museum Amsterdam een gedeelde vierde plaats. Bij het Stedelijk is er een afname te zien. Rein Wolfs, sinds twee weken directeur, licht toe: "Dat we iets minder bezoekers hebben houdt vaak verband met toevalsprincipes. Vorig jaar hadden we bijvoorbeeld een tentoonstelling van Studio Drift die onverwacht veel bezoek trok. Ons target is dit jaar 650.000 bezoekers, dus we zijn tevreden."
Meer Nederlanders
Een fors deel van de extra museumbezoekers zijn Nederlanders. Rijks-directeur Dibbits is hier blij mee. "Meer dan een miljoen van onze bezoekers zijn Nederlander, dat is meer dan vorig jaar. Daarmee hebben we veertig procent Nederlands bezoek, en zestig buitenlands."
Ook voor het Van Gogh Museum geldt dat Nederlanders het museum beter weten te vinden, dit jaar mede dankzij de grote tentoonstelling Hockney - Van Gogh: The Joy of Nature. Die trok dit jaar bijna 360.000 bezoekers, van wie 137.000 Nederlanders. "Het aandeel Nederlander was altijd vijftien procent, maar stijgt nu iets", zegt waarnemend directeur Adriaan Dönszelmann. "We zien het Nederlandse publiek steeds meer naar ons toekomen."
Alleen het Anne Frank Huis heeft grote moeite met het trekken van meer Nederlanders. "Wij denken dat ongeveer tien procent van onze 1,3 miljoen bezoekers uit Nederland komt", zegt directeur Ronald Leopold. "Voor veel Nederlandse bezoekers heeft die lange rij voor het Anne Frank Huis een soort afschrikwekkend effect, maar die rij is er eigenlijk al bijna twee jaar niet meer. Wij hebben een systeem zodat je online een ticket moet kopen en dan kun je meteen naar binnen."
Uiteindelijk komt de stijging van het museumbezoek vooral door alle toeristen. "De verwachting is dat de toename van het buitenlands bezoek nog tot 2030 aanhoudt en zelfs exceptioneel stijgt", vertelt Mirjam Moll, directeur van de Museumvereniging waar zo'n 425 musea bij zijn aangesloten. "Fantastisch, maar helaas profiteren niet alle musea daar in gelijke mate van. Vooral kleinere musea schrijven vaak al jaren rode cijfers, ook omdat gemeentes minder investeren."
Hierdoor wordt het voor die musea lastiger om de eigen collectie te beheren, vreest Moll, en om aansprekende tentoonstellingen samen te stellen. "Terwijl juist daarmee verhalen worden verteld over wie we zijn en waar we vandaan komen. Ze dragen bij aan de binding van de inwoners van een stad, streek of land, met de museale collectie."
Zo maakt vandaag het Fries Museum melding van een "kwetsbaar succes" over 2019 met 140.000 bezoekers, behaald dankzij een investering van 1,5 miljoen uit eigen reserves. Hiermee zijn de reserves op, en daarom zoekt het museum naar extra geld "om het huidige niveau te kunnen handhaven".
Stofzuigers en droogkappen
Michiel Buchel van NEMO onderschrijft de zorgen over het collectiebeheer. "De aandacht voor het beheer maar ook de wetenschappelijke taak lijken de laatste jaren minder gesteund te worden. Een goed lopend museum levert geld op, maar kost meer."
NEMO heeft een depot in Amsterdam-Noord met zo'n 19.000 objecten uit de wereld van techniek en energie. Er staan oude stofzuigers, griezelig ogende droogkappen en tv's die lijken op een hondenhok, en ook zo werden genoemd. "Bij ons is de collectie niet de kern van wat we doen, het is een onderdeel van de verhalen die we vertellen en de geschiedenis die we laten zien", legt Buchel uit.
Bij het Anne Frank Museum is eigenlijk het pand zelf de collectie. Met de toename van 1,2 miljoen naar 1,3 miljoen bezoekers komt het plafond in zicht van wat het pand aankan. "De belangstelling voor het Anne Frank Huis is altijd groter dan wat we aankunnen", zegt directeur Leopold. "De kwaliteit van het bezoek en hoe mensen het ervaren staat voorop."
Om toch meer bezoekers van dienst te zijn, in totaal 350 per uur, is het museum in de zomer tot 22.00 uur open.
Nieuwsuur ging langs bij alle musea in de top-5 en maakte deze reportage:
