Zoektocht naar 'weggemoffelde' vaders: 'We weten niks over deze mannen'

Misschien was het desinteresse of zelfs totale onwetendheid. Andere keren werden ze actief tegengewerkt: de vaders van de 15.000 kinderen die tussen 1956 en 1984 werden afgestaan voor adoptie. In het onderzoek naar de moeders van deze kinderen worden nu ook de uit beeld geraakte mannen opgeroepen.

"We weten eigenlijk helemaal niks over hen", zegt historisch pedagoog Nelleke Bakker van de Rijksuniversiteit Groningen. "We weten zelfs niet hoeveel vaders van deze groep wel betrokken wilden worden bij de opvoeding van hun kind. Of ze een leven lang verdriet hebben gehad, of dat ze hun kind alsnog willen leren kennen."

Voor de autoriteiten bestonden de mannen destijds niet eens. "Ze werden 'verwekker' genoemd in plaats van 'vader'. Alsof het echt alleen maar om dat zaadje ging. De vader werd verzwegen, net zoals het kind werd verzwegen. Weggemoffeld."

De protestantse Johan (19) mocht zijn katholieke vriendin niet meer zien toen ze zwanger werd:

Er waren veel redenen om de vader weg te houden. Bij Johan ging het om religieuze bezwaren. Vaak waren meisjes ook nog te jong om te trouwen. Of er waren materiële redenen: "Vrouwen moesten destijds na hun huwelijk stoppen met werken, zeker als er een kind was. Dan moest de vader een behoorlijk inkomen hebben."

"We weten niet welk aandeel die groepen hebben op het totaal. We hebben er geen zicht op. Vandaar dat we die mannen zo graag willen spreken."

"Nu leven we in een tijd waarin we de vader wel belangrijk vinden voor de opvoeding. Daarom vinden we het belangrijk dat ook de afstandsvaders een rol gaan spelen in het onderzoek."

Taboe

Bij het aanmeldpunt Afstand en adoptie van het ministerie van Justitie dat begin oktober van start ging zijn inmiddels meer dan 400 meldingen binnengekomen. De periode die onderzocht wordt loopt van het jaar dat adoptie juridisch geregeld werd tot het moment dat abortus legaal werd. Meisjes voelden in die tijd vaak grote druk om een kind af te staan, omdat zwangerschap buiten het huwelijk taboe was.

Wellicht dat de vaders die nooit vader konden zijn door het onderzoek alsnog contact kunnen krijgen met hun kind. Ze kunnen daarvoor bijvoorbeeld terecht bij de stichting Fiom in Den Bosch, die is gespecialiseerd in ongewenste zwangerschappen en afstammingsvragen. Bakker: "De Fiom is daarbij behulpzaam, maar het zal afhankelijk zijn van het kind. Ik denk dat sommigen er heel blij mee zullen zijn."