'Zonder connecties en geld zijn gouden medailles in Marokko niets waard'

• Oumaima Abalhaj en Rop Zoutberg

De protesten tegen corruptie in Marokko houden aan. Ondanks economische groei is er maar weinig werk. Veel jongeren hebben amper vertrouwen in de toekomst. Anouar Boukharsa, meervoudig kampioen taekwondo, besloot niet te blijven. Hij verkoos een illegaal bestaan boven de faam in eigen land.

De video die Boukharsa maakte terwijl hij in een houten bootje onderweg was naar Spanje ging viral. In het filmpje houdt hij twee van zijn sportmedailles in zijn hand en gooit er een in de golven van de Middellandse Zee. "Ze zijn niets waard", roept hij.

Boukharsa grijnst als hij het beeld op zijn telefoon laat zien:

"De andere medaille gaf ik aan de eerste Spanjaard die ik tegenkwam toen we eenmaal in Europa waren." Een grijs sweatshirt, een spijkerbroek met hippe scheuren, een kort baardje. Voorlopig woont Boukharsa bij zijn zus - ook al een goede taekwondo sporter - in Granada. "De dag dat ik de kans kreeg om te vluchten liet ik mijn verleden achter", vertelt hij.

"Ik was bereid om te sterven. Of ik maakte mijn droom waar, of ik ging dood op zee. En vreemd genoeg was ik enorm blij toen ik eenmaal op dat bootje zat."

Waarom hij weg ging, net als de zevenduizend andere Marokkanen die alleen al dit jaar op de bootjes stapten? Zelfs een meervoudig sportkampioen redt het niet, bromt hij. "De basisvoorwaarden om een bestaan op te bouwen zijn er niet. De gezondheidszorg en het onderwijs haperen. Zonder geld en connecties kom je nergens in Marokko. Dan is er geen enkele toekomst voor je."

Volgens Boukharsa geldt dat niet alleen voor sporters. "Dit is de realiteit voor alle Marokkanen, in alle lagen van de bevolking. Daarom heb ik Marokko verlaten. Ik was bereid mijn leven te riskeren, omdat we in Marokko elke dag opnieuw doodgaan."

Hij is laat voor de afspraak die we hebben in het appartementencomplex aan de rand van Granada. Hij moest eerst naar de kapper. Daar werd Anouar herkend door Marokkanen, die zijn filmpje op zee hadden gezien. Hij haalt zijn schouders op na de opmerking dat hij voor nogal wat leeftijdsgenoten een held is geworden.

"Ik heb niet het idee dat ik nu een voorbeeld ben voor jongeren die ook Marokko willen verlaten. Voor mij zijn er al duizenden Marokkanen die dezelfde weg zijn gegaan. Ik wil mijn landgenoten niets aanraden. Iedereen moet kiezen voor zijn eigen leven. Voor mij is dit ook maar een eerste stap geweest. Ik ben nu levend en wel in Spanje. Nu moet ik de volgende stap maken. Papieren krijgen."

En juist op dat punt wordt het moeilijk, erkent Jessica Juárez, een in Granada gevestigde advocate gespecialiseerd in asielzaken. "Het lukt zeker niet snel om je status hier te legaliseren. Wat helpt, is als een migrant kan aantonen dat hij recht heeft op internationale bescherming. Bijvoorbeeld als vluchteling van oorlog of geweld. Maar als dat allemaal niet lukt dan volgt al snel een bevel tot uitzetting."

Een groot deel van de buitenlanders die hier niet kan blijven eindigt als illegaal, legt Juárez uit. "Lukt het om een periode van drie jaar te overbruggen dan kunnen asielzoekers een asielprocedure starten. Al zul je moeten aantonen dat je hier wortels hebt, bijvoorbeeld door het werk dat je hebt gevonden."

In de avond laat Anouar de sportschool zien waar hij nu traint als taekwondo-sporter. Kampioen van Spanje worden is zijn droom. Hij schreeuwt het uit bij de snoeiharde trappen die hij tijdens de oefeningen geeft.

Het zweet gutst van alle kanten als hij gedag zegt. "Ik ga nooit meer terug naar Marokko", zegt hij. "Al sturen ze mij terug, dan probeer ik het opnieuw. Net zo lang tot het wel lukt. Hier heb ik tenminste een toekomst."