'Hopelijk is mijn generatie de laatste die hankie pankie Shanghai hoort'

• Annebelle de Bruijn

  redacteur Online

Nederlanders met Oost-Aziatische roots hebben vaak met stereotypering te maken, vertelt Pete Wu (34). Om dat te veranderen schreef hij het vandaag verschenen boek De Bananengeneratie, ofwel: geel van buiten, wit van binnen. "Ik wil laten zien dat mijn generatie veel diverser is dan wat mensen denken dat Chinees zijn inhoudt."

Wu (34) is in Nederland geboren en getogen, toch zijn veel mensen verbaasd wanneer ze de journalist accentloos Nederlands horen spreken. Ze vragen hem of hij thuis met stokjes eet, waar zijn restaurant staat of waar hij nou echt vandaan komt. Allemaal opmerkingen die voortkomen uit een stereotiep beeld van Chinese Nederlanders, zegt Wu.

Zo werd Wu ooit eens in een interview gevraagd hoeveel Chinezen hond eten. "Het antwoord deed er niet toe. Daarmee wordt eigenlijk gezegd: die anderen, de Chinezen, doen in onze ogen iets onterends. Namelijk onze beste vriend, de hond, opeten", vertelde hij eerder al in een interview met journalistiek magazine OneWorld.

Wu is niet de enige Nederlander met Oost-Aziatische roots die dit overkomt. Voor zijn boek sprak hij zo'n veertig Chinese Nederlanders. En net als hij krijgen ze regelmatig te maken met vooroordelen of racistische grappen. Volgens Wu is dit lange tijd gebagatelliseerd, omdat oudere generaties zich nauwelijks uitspraken.

"Mijn ouders waren te druk met hun leven opbouwen als migrant en vonden dat je je vooral stil moest houden. Maar wij zijn opgegroeid met het idee dat je van je kan laten horen als iets je niet bevalt."

Ook mediawetenschapper Reza Kartosen-Wong (46) ziet dat de jongere generatie mondiger is. Hij deed onderzoek naar de mediaconsumptie en culturele identiteit van Aziatisch-Nederlandse jongvolwassenen. "Ze verzetten zich op sociale media tegen racistische grappen of proberen op hun eigen manier de beeldvorming rondom Aziatische Nederlanders diverser te maken."

Broederliefde

Zo kreeg jongerenplatform RUMAG onlangs een storm van kritiek van Chinees-Nederlandse jongeren over zich heen. In een inmiddels offline gehaalde video maakte het gezicht van het platform een Chinese vrouw belachelijk met woorden als 'sambalbij' en 'kloepoek'. "Onbegrijpelijk dat in 2019 nog dit soort grappen worden gemaakt", vindt Sioejeng Tsao (28).

Tsao is kunstenaar, feminist en activist. Op Instagram tikte ze onlangs rapformatie Broederliefde op de vingers om een videoclip waarin ze verwijzen naar de grap Hoe lang is een Chinees. Haar kritiek viel op. Tsao kreeg veel bijval en Vincent Patty, directeur van platenlabels TopNotch en Noahs Ark, nodigde haar uit voor een podcast. Excuses volgden.

Wu en Tsao zien niet alleen een taak voor zichzelf weggelegd, maar ook voor de media. Want daarin zien Oost-Aziatische jongeren zich nog te weinig terug. Tsao: "En áls er al een Oost-Aziatisch personage verschijnt dan is het een noodlevreter, een maffiabaas of 'die gekke Aziaat'."

NOS op 3 deed eerder onderzoek naar Aziatische personages in films:

Zo wijst ze op Mr. Chow uit de Hollywoodfilm The Hangover. Een ietwat criminele man die zich vrouwelijk beweegt en slecht Engels spreekt. Dichter bij huis zijn er Ushi, het Aziatische typetje van Wendy van Dijk, en meneer Cheung. Het personage van Ik Hou Van Holland dat gebrekkig Nederlands spreekt.

Kartosen-Wong: "Zo'n gebrek aan positieve representatie is schadelijk voor je zelfbeeld, vooral als je jong bent." Ook hij kan erover meepraten. Als puber wilde hij wit zijn, net zoals zijn klasgenoten en idolen op tv. "Ik had geen rolmodellen in films waar ik op leek en dan is het heel ingewikkeld om je plek te vinden."

Nu hij vader is, wil hij dat zijn twee zoontjes zichzelf wél terugzien in boeken of films. Daarom schreef hij met zijn vrouw Chee-Han het kinderboek Waar is mijn noedelsoep?!? Het hoofdpersonage Sam-Ming heeft een Aziatische achtergrond.

In Hollywood worden termen als diversiteit en inclusiviteit steeds vaker ontdekt als verdienmodel. Bij de promotie van de Hollywoodfilm Crazy Rich Asians werd bijvoorbeeld veelvuldig benadrukt dat het de eerste film in 25 jaar was met een volledig Aziatische cast. En binnenkort komt Marvel met de Aziatische superheldenfilm Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings.

Of dat verdienmodel ook in Nederland aan de orde is? De 37-jarige Hui-Hui Pan denkt dat het wel een rol speelt. "Diversiteit staat tegenwoordig hoog op de agenda van bedrijven en instellingen en er is veel behoefte aan andere verhalen."

Deze zomer stopte Pan met haar baan als directeur van filmfestival CinemAsia om de organisatie Pan Asian Collective op te richten. Ze hoopt de komende jaren Oost-Aziatische Nederlanders zichtbaarder te maken door ze te koppelen aan bedrijven, instellingen en media.

Ook zij stoort zich aan het beeld van Aziatische Nederlanders. Pan: "Als je niet zegt dat bepaalde grapjes niet kunnen, blijven ze bestaan. Hopelijk is mijn generatie de laatste die 'hankie pankie Shanghai' hoort."