De laatste tractoren hebben het Malieveld nog maar net verlaten of Den Haag kan zich opmaken voor alles wat kan rijden uit de bouwsector. Want in navolging van de boeren dreigen ook de bouwers met acties. Zij vrezen voor hun voortbestaan nu honderden projecten in de woningbouw, de wegenbouw en in de baggersector stil liggen.
Op 30 oktober organiseert de nieuwe actiegroep 'Grond in Verzet' een landelijke actiedag op het Malieveld in Den Haag. Ze eisen duidelijkheid en maatregelen van het kabinet anders is het voor veel bedrijven gedaan, zo vreest de actiegroep. "We weten niet hoeveel mensen komen, maar we gaan uit van heel veel. Tienduizenden", zegt initiatiefnemer Arnold Tuytel.
Er sluiten zich steeds meer mensen uit de bouwsector aan, aldus Tuytel. "Waterbouwers bijvoorbeeld. Die gaan van Zaltbommel tot Rotterdam schepen stilleggen met de vlag halfstok. Het gaat verder om huizenbouwers, grondbedrijven, loonwerkers, heiers, zandhandelaren, transportbedrijven, stukadoors, schilders, iedereen die iets met de bouw te maken heeft."
Kop in het zand
Net als de boeren heeft de sector last van de uitspraak van de rechter over de PAS. Maar daarnaast hebben ze ook last van de onlangs ingevoerde regels over de zogenoemde PFAS, chemische stoffen die in de grond zitten en moeilijk afbreekbaar zijn. Op die vervuilde grond mag niet gebouwd worden. Baggeraars, grondverkopers en bouwbedrijven zitten daarom nu met de handen in het haar.
Milieu-ingenieur Arne Alphenaar van het in 2012 ingestelde Expertisecentrum PFAS zegt dat Nederland, inclusief de bouwwereld, het probleem met PFAS te lang heeft genegeerd. "In 2012 hadden we al kennis over PFAS. Maar de overheid heeft hier geen prioriteit aan gegeven. Als je je kop in het zand steekt, wordt het probleem niet opgelost. De overheid heeft niets gedaan."
Schadelijke stof
PFAS betekent Per- en PolyFluorAlkyl Stoffen. Het is een verzameling van zo'n zesduizend chemische stoffen die moeilijk afbreekbaar zijn. Ze hopen zich op door emissies in de grond of in rivieren. De stof is niet makkelijk uit de grond te halen, en is tegelijkertijd schadelijk voor onze bodem en ons water. Het wordt daarom ook een 'zeer zorgwekkende stof' genoemd.
We weten al een hele tijd dat PFAS in de bodem zit. In 2011 was bekend dat de stoffen mogelijk in toenemende mate gevaarlijk waren voor de volksgezondheid. Toch waren er tot nu toe geen regels omdat niet duidelijk was hoeveel van de stof schadelijk is. Tot afgelopen zomer. Na nieuw onderzoek van het RIVM kwam staatssecretaris Stientje van Veldhoven in juli met nieuwe, tijdelijke regels: het tijdelijk handelingskader. Daarin staat dat in één kilo droge grond niet meer dan 0,1 microgram PFAS mag zitten.
De beslissing voor een tijdelijke norm van 0,1 microgram PFAS per kilo grond is volgens Alphenaar "een besluit dat veel te gehaast is genomen".
Na het vaststellen van de norm van 0,1 microgram PFAS begonnen de problemen. Want er blijkt op heel wat plaatsen in Nederland meer dan die 0,1 microgram in de grond te zitten. Er mag dan geen grond en baggerspecie worden verplaatst.
En daarom vallen werkzaamheden bij de grond-, weg- en waterbouw stil. Rijkswaterstaat (de grootste opdrachtgever voor baggerwerkzaamheden) inventariseert alle projecten nu op "eventuele knelpunten". Ondertussen liggen er honderden projecten stil.
Een plan maken
Milieu-ingenieur Alphenaar: "De grens nu is extreem laag, 0,1 microgram, en dat is lager dan de concentratie die je bijna overal in Nederland nu kan vinden. Daarom ligt alles stil." Volgens Alphenaar is er dringend aan een norm van de overheid waar de sector iets mee kan.
"De oplossing ligt in de eerste plaats in actief beleid. Het probleem niet meer ontkennen maar een samenvattend plan maken. Men zal met elkaar in gesprek moeten."
