Kritiek op anti-scorebordpolitiek Klaver: 'Meestemmen, mag daar wat tegenover staan?'

Verbazing en irritatie, en hier en daar een vleugje begrip: een plan van GroenLinks om de komende maanden alle begrotingen van het kabinet te steunen, roept veel reacties en vragen op. Vanuit de eigen achterban, maar ook bij andere oppositiepartijen.

Wat is er aan de hand? Daarvoor moeten we terug naar de Algemene Politieke Beschouwingen, net na Prinsjesdag. GroenLinks-leider Klaver wierp zich tijdens dat debat op als voorvechter van een anti-'scorebordpolitiek'. "Vorig jaar, en zelfs een maand geleden nog, dacht ik: ik ga strategisch dreigen om tegen een begroting te stemmen. Dat doe ik nu niet, en met een reden."

Vervolgens liet Klaver doorschemeren dat hij in december vóór het Belastingplan van het kabinet wil stemmen. En daar blijft het niet bij: GroenLinks is nu van plan om alle begrotingen te steunen die het kabinet op Prinsjesdag heeft gepresenteerd.

Dat besluit wordt niet bepaald met gejuich ontvangen. Sommige GroenLinks-leden vragen zich op sociale media af waarom er in ruil voor de steun bijvoorbeeld niets wordt geregeld voor het klimaat of het onderwijs, als een soort 'wisselgeld'.

In een verklaring die GroenLinks gisteravond publiceerde naar aanleiding van de kritiek, staat dat de partij bij de komende begrotingsbehandelingen wel voorstellen gaat doen om de begrotingen te verbeteren. Maar helemaal tegenstemmen zou (te) grote gevolgen hebben, vindt de partij.

"Dan blijft het beleid bevroren op de situatie zoals die was", staat in de verklaring. "En we zien in de begrotingen dat er meer geld beschikbaar komt voor bijvoorbeeld landbouw en onderwijs", voegt Klaver daar vandaag aan toe. "Tegenstemmen betekent dan dat daar juist minder geld naartoe gaat."

Toch is het onderwijsveld niet te spreken over de voorstem van GroenLinks:

Maar Klaver blijft erbij: "Als je tegen de onderwijsbegroting stemt, komt er minder geld voor het onderwijs. Dat is niet uit te leggen aan docenten. Bovendien blijven wij dit najaar strijden voor extra onderwijsgeld. Het is namelijk onbegrijpelijk dat het kabinet daar niks aan doet."

Klaver benadrukt dat er ook nog genoeg kabinetsplannen zijn die op forse weerstand van GroenLinks stuiten. "Die gaan we ook tegenhouden."

Stijlbreuk

Ondanks de verklaring van GroenLinks blijft dit een opvallende koerswijziging, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. "In de campagne van de Provinciale Statenverkiezingen zei Klaver nog dat hij Nederland wilde veranderen, dat hij het kabinetsbeleid wilde 'bijbuigen' en een nieuwe meerderheid wilde creëren."

Fresen: "GroenLinks geeft hiermee wel onderhandelingsruimte weg in het debat over de begrotingen." Als voorbeeld noemt hij de CO2-heffing voor bedrijven. Klaver dreigde begin dit jaar dat GroenLinks het kabinet alleen zou steunen als het zo'n belasting zou invoeren. "Die CO2-heffing komt er uiteindelijk, maar in een andere vorm dan GroenLinks zou willen. En nu is er nog maar weinig ruimte om daarover te onderhandelen met het kabinet."

Kat-in-'t-bakkie

Volgens Fresen worden de bordjes op het politieke speelveld in een keer "verhangen" door het besluit van GroenLinks om alle begrotingen bij voorbaat te steunen. "Het kabinet weet vanaf nu: dat wordt kat-in-'t-bakkie in de Eerste Kamer."

Andere oppositiepartijen staan daardoor zwakker, denkt Fresen. "Ze kunnen eisen wat ze willen, maar Rutte heeft ze niet meer nodig."

Die andere oppositiepartijen tonen zich dan ook kritisch. PvdA-leider Asscher, die gisteren juist dreigde om tegen het Belastingplan en de onderwijsbegroting te stemmen, benadrukt dat GroenLinks hier een andere keuze maakt dan hijzelf. "Dat heb ik te respecteren. Maar ik blijf wel proberen om alsnog geld voor huurders, de lage inkomens en het onderwijs te regelen."

Haagse spel

Volgens PVV-leider Wilders heeft Nederland geen oppositie meer. "GroenLinks heeft zich bij voorbaat, zonder te regeren, tot regeringspartij gebombardeerd. De partij laat zijn kiezers in de kou staan."

Zelf ziet Klaver dat anders. "Het is natuurlijk heerlijk om dit soort verwijten te maken, dat hoort bij het Haagse spel. Maar we blijven strijden voor hetzelfde, alleen wij kiezen een andere methode."

Volgens politiek verslaggever Fresen denkt Klaver met die methode meer te bereiken. "Hier op het Binnenhof kan dit plan de partij ook wel meer invloed geven. Maar buiten Den Haag kunnen GroenLinks-kiezers deze keuze ook zomaar eens afstraffen, want hun was een andere strijd en verandering beloofd."