Het gezicht van PvdD stopt: 'Thieme was compromisloos'

Ze is hét gezicht van de Partij voor de Dieren: Marianne Thieme. Ze stond aan de wieg van de partij, die in 2002 werd opgericht voor een diervriendelijker beleid. Hoewel er in het begin lacherig werd gedaan over deze eerste dierenpartij in een nationaal parlement, bewees Thieme een volhouder te zijn en een politicus die serieus genomen moest worden.

Vandaag kondigde ze aan het stokje na 13 jaar over te dragen aan een opvolger, zodat er in aanloop naar de verkiezingen in 2021 aan haar opvolging gewerkt kan worden:

In 2003, een jaar na de oprichting van haar partij, deed Thieme voor het eerst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Een zetel zat er toen nog net niet in, maar buiten de spotlights ontwikkelde de PvdD zich tot een stabiele partij met een programma dat breder reikte dan alleen de dierenbelangen.

Bij de verkiezingen in 2006 deed de partij een nieuwe poging en ditmaal was er wel succes. De partij behaalde twee zetels. En de opmars zette zich gestaag voort; inmiddels is de Partij voor de Dieren gegroeid naar vijf zetels in de Tweede Kamer, 33 zetels in gemeenteraden en zit de partij ook in de Eerste Kamer, het Europees Parlement, Provinciale Staten en Waterschappen.

In deze Nieuwsuur-video zie je een overzicht van de politieke carrière van Marianne Thieme.

"Thieme was 17 jaar het gezicht van de partij. Het is haar gelukt om met een afwijkend verhaal vijf zetels te winnen", zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. "Daarvoor heeft ze zich ook buiten het parlement en in het buitenland ingezet. Zo kreeg ze meer aandacht voor haar soort politiek, waarin de belangen van niet-soortgenoten een belangrijke factor zijn in het beleid."

Toch is Thieme niet altijd serieus genomen door de andere Kamerleden", zegt Van der Wulp. "Thieme wilde op een heel andere manier politiek bedrijven en had daarvoor een totaal andere benadering. Als een plan niet ver genoeg gaat, steunt ze het niet. 'Op je idealen sluit je geen compromissen', was haar houding. Ze wilde geen water bij de wijn doen, de idealen staan voorop."

Dat ze niet meedeed met de andere partijen, leverde haar kritiek op in Den Haag. "Anderen wezen haar erop dat ze misschien niet alles bereikte wat ze wilde, maar dat ze toch een heel eind kon komen als ze bereid was compromissen te sluiten", zegt Van der Wulp. Tegelijk was die opstelling ook haar kracht: "Ze slaagde erin mensen aan te spreken die moe waren van alle compromissen."

Tijdens Prinsjesdag viel Thieme vaak op met haar 'protestjurken'. Deze jurken droeg ze de afgelopen jaren.

Medewerkers prijzen vaak haar gedrevenheid en vasthoudendheid. Zo zette ze het onverdoofd ritueel slachten meermaals op de politieke agenda. Jarenlang werkte ze hiervoor aan een initiatiefwet. Tot haar frustratie kwam zo'n verbod er niet. De Raad van State vond dat een verbod de vrijheid van godsdienst te veel aantastte. Het voorstel kwam niet door de Eerste Kamer.

Hoe stellig ze was, liet ze ook zien door elk betoog in de Kamer af te sluiten met de woorden: ''En overigens ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.''

Toch kwam er ook kritiek, ook vanuit haar eigen partij. In juli vertrok Kamerlid Femke Merel van Kooten. Volgens haar was er sprake van een versmalling binnen de PvdD in plaats van een verbreding. Van Kooten wilde dat milieu en mensen hoger op de agenda kwamen. Ook zou de cultuur binnen de partij verziekt zijn en ze beschuldigde Thieme ervan 'de partij met ijzeren hand' te regeren.

Ziekte of iets anders

Voordat ze de politiek in ging, werkte Thieme voor de Bont voor Dieren en Wakker Dier. Ze werd in 2007 uitgeroepen tot dierenbeschermer van het jaar en maakte een jaar later de documentaire Meat the Truth. Naast overtuigd veganist is ze zevendedagadventist, reden dat haar vrije zaterdag heilig voor haar is.

Vorig jaar oktober trok Thieme zich tijdelijk terug als Tweede Kamerlid om met ziekteverlof te gaan. De precieze reden voor haar afwezigheid maakte ze niet bekend. In die periode werd ze vervangen door Esther Ouwehand, de nummer 2 van de partij, die haar ook nu voorlopig zal vervangen als fractievoorzitter en partijleider .

Ook nu maakt Thieme de reden van haar vertrek niet bekend. Dat doet ze komende week in een interview in de Groene Amsterdammer, het blad waarvoor haar partner, financieel geograaf Ewald Engelen, werkt.

"Door die geheimzinnigheid laat ze ruimte voor speculaties. Vanwege haar gezondheid, vanwege het vertrek van Kamerlid Van Kooten. Maar het kan ook zijn dat ze na 17 jaar zin heeft in iets anders", zegt Van der Wulp. "Thieme heeft ambities buiten de Kamer. Ze gaat niet helemaal stoppen voor de partij, de laatste jaren is ze internationaal actief om dierenpartijen op de kaart te zetten. Dat blijft ze doen."