'Ik ken niet anders dan oorlog in Afghanistan, maar hoop op deal VS-Taliban'

• Wim Kopinga

  redacteur Online

Plots blies Donald Trump vorige week de onderhandelingen met de Taliban af. De gesprekken waren in de allerlaatste fase. Eigenlijk restte alleen nog een handtekening van de Amerikaanse president. Als reden voor de annulering noemde Trump het opeisen door de Taliban van een zelfmoordaanslag in Kabul. Daarbij kwamen een Amerikaanse en een Roemeense NAVO-militair en tien burgers om het leven. Voor de Afghaanse bevolking zijn de afgeblazen onderhandelingen de zoveelste klap in een zwaar jaar vol burgerdoden.

Afgelopen week werd in de VS stilgestaan bij de 2977 mensen die op 11 september 2001 omkwamen. Bij de oorlogen die eruit voortvloeiden, sneuvelden volgens het Pentagon meer dan 7000 Amerikaanse militairen. Hoeveel onschuldige mannen, vrouwen en kinderen in de door de VS binnengevallen landen stierven, is onbekend.

Fazal Muzhary (35) is onderzoeker in Kabul en kent zijn land niet anders dan in oorlog. Voor de Amerikanen was er een burgeroorlog en daarvoor vielen de Russen Afghanistan aan. Toch houdt hij hoop dat er een eind komt aan de strijd.

"De komst van de VS heeft hier economisch veel teweeggebracht. Voordat ze kwamen ging het slecht met het land en internationaal werden we niet erkend", zegt Muzhary. Hij werkt voor onderzoeksorganisatie Afghanistan Analysts Network en helpt journalisten met hun werk in zijn land. "Ze hebben veel gebouwd en er is geïnvesteerd in het land. Daardoor zijn er nu goede scholen."

"Dat is de goede kant, maar er is een keerzijde. Als de Amerikanen voor de inval in 2001 met de Taliban in gesprek waren gegaan, en daar dus niet 18 jaar mee hadden gewacht, waren er niet honderdduizenden mensen doodgegaan."

"Dat het land al zo lang in oorlog is, dat is verschrikkelijk. Je denkt niet aan de toekomst, want je hoort alleen maar slecht nieuws." Thuis luisterden ze veel naar de BBC. Toen hij een jaar of 6 was, begon Muzhary te begrijpen waarover gesproken werd. "Ik hoorde constant over bombardementen, schietpartijen en moorden. Dat heeft bij iedereen die hier opgroeit tot psychische klachten geleid, ook bij mij."

Hij probeert zijn leven niet te laten beheersen door angst. Zijn vrouw en kinderen gaan naar school. Muzhary gaat 's ochtends gewoon naar kantoor. Het normale leven moet vooral doorgaan, en als moslim gelooft hij sterk in Gods wil.

Dat geeft rust, maar bant niet alle negatieve gedachten uit. "In je achterhoofd zit altijd de angst voor een bom." Soms komt het gevaar naar de voorgrond, zoals eerder deze week.

Ik was in Ghazni, waar ik ben opgegroeid. In de avond hoorde ik het geluid van helikopters, en een vliegtuig van de Amerikanen. Toen werd ik heel bang. Misschien zouden ze ons huis binnenvallen. Als onderzoeker spreek ik met de Amerikanen, de Afghaanse overheid én de Taliban. Als ze mij met mijn Engelse boeken en telefoon vol contacten aantreffen, zouden ze me mogelijk aanzien voor een mastermind van de Taliban, of denken dat ik voor hen werk. Na uren van onzekerheid verdween het geluid uiteindelijk, en viel ik in slaap."

Hebben we het over Afghanistan, dan gaat het al snel over de Taliban. Maar wie zijn dat eigenlijk en wat willen ze?

In het landelijke gebied, ver buiten Kabul, is de bevolking gewend aan het komen en gaan van helikopters in de nacht. Regeringstroepen worden gesteund door de VS. Samen maken ze in dorpjes, ver buiten de schijnwerpers van Kabul, jacht op de Taliban. Die vechten op hun beurt terug in het buitengebied en in de hoofdstad - daar worden talloze aanslagen gepleegd.

"Het verschil is dat je over de aanvallen van de Taliban veel hoort. In Kabul zit de media. Over de aanvallen van de VS met drones en grote vliegtuigen op het platteland hoor je niemand", zegt Muzhary. Hij verwacht dat de Amerikanen de onderhandelingen binnenkort zullen hervatten. "De Taliban die in Qatar met hen onderhandelen, hebben niet te horen gekregen dat de gesprekken voorbij zijn."

"Ik hoop op een goede deal tussen de twee partijen. De Taliban moeten goed hun huiswerk doen, en vervolgens met de Afghaanse overheid praten. Dan moet er ruimte zijn voor een inclusieve overheid, met alle etniciteiten."

Muzhary vertrouwt op een goede afloop. "De Taliban willen geen overheid waarin alleen zij aan de macht zijn. De Taliban verlangen niet naar macht. Ze verlangen net als de rest van het land naar vrede."