Gigantische massa puimsteen dobbert richting Great Barrier Reef

Het is een bijzonder beeld: in de Stille Oceaan drijft een gigantische verzameling puimsteen richting het Great Barrier Reef, voor de oostkust van Australië. De steenmassa beslaat zo'n 150 vierkante kilometer. Dat is te vergelijken met 20.000 voetbalvelden of anderhalf keer de stad Utrecht. In de stenen nestelt zich een scala aan micro-organismen, waarvan een deel naar verwachting het Australische rif zal bereiken.

Zeilers uit Australië filmden het natuurfenomeen:

Het puimsteen is ontstaan door een onderzeese vulkaanuitbarsting in de buurt van Tonga, een eilandengroep in de Stille Oceaan. Onder water vormt de lava zich tot de lichte, poreuze steen die naar de oppervlakte drijft.

De stenen hebben nog een lange tocht voor de boeg: de komende maanden zullen ze het eilandengroep Nieuw-Caledonië en de oostelijke Koraalzee passeren. Na ongeveer zeven maanden en duizenden kilometers komen de stenen terecht voor de Australische kust.

Zo ziet de steenmassa op zee eruit vanuit de ruimte:

Het is een opmerkelijk natuurverschijnsel, vindt universitair docent tropische mariene biologie Lisa Becking van Wageningen University. "Niet alleen vanwege de grootte van het gebied, maar ook omdat de stenen fungeren als een taxi voor dieren, planten en bacteriën. "Want tijdens hun tocht over de Stille Oceaan neemt het geheel de larven van allerlei onderwatersoorten met zich mee.

Dat werkt zo: in het water drijven larven en sporen van allerlei zeesoorten. Die kunnen zich nestelen in het puimsteen. "Puimsteen is heel poreus. De vele gaten kunnen fungeren als kamertjes waar de larven zich veilig verder kunnen ontwikkelen en groeien, terwijl het puimsteen door de stromingen meegevoerd wordt."

In of op zo'n puimsteen zou een larf duizenden kilometers verder kunnen komen dan als die alleen zou drijven. "Misschien meer een vliegtuig dan een taxi. Na een tijd meedrijven, zou het puimsteen kunnen zinken naar de bodem of komen de organismen los", vertelt Becking. "Maar ze overleven het alleen als de omstandigheden voor de organismen goed zijn."

Geen redding

Ook koraallarven drijven mee in de stroom. In sommige media wordt gesuggereerd dat de nieuwe aanwas het Australisch koraalrif op grote schaal kan herstellen. "Maar dat is onwaarschijnlijk", benadrukt Becking. "Je moet bedenken dat het gehele Great Barrier Reef een oppervlakte heeft van bijna 350.000 vierkante kilometer. Dan is 150 vierkante kilometer maar een klein deel."

Bovendien zijn koraallarven erg kieskeurig: ze overleven alleen onder de juiste omstandigheden. "De watertemperatuur moet goed zijn, bijvoorbeeld. En ze nestelen zich eigenlijk alleen als er ook kalkalgen zijn. Het kan wel, er zijn eerder wat kleine koralen gevonden op drijvende puimstenen. Maar de vraag is of het de hele reis overleeft en vervolgens hoeveel het daadwerkelijk kan bijdragen aan het koraalrif."

Becking is gefascineerd door de gigantische massa puimsteen. "Het brengt alsnog een grote biodiversiteit met zich mee, zoals sponzen, algen en slakken. Ook die organismen maken deel uit van het Great Barrier Reef."

Dat kan overigens ook negatieve gevolgen hebben, vertelt de ecoloog. "Als er invasieve soorten of ziektes op de stenen meeliften, zou dat een bedreiging voor de huidige soorten in het rif kunnen zijn." Of zulke soorten ook meeliften op de steenmassa die nu richting Australië dobbert, is speculeren, vervolgt Becking. "Het is voor mij als wetenschapper erg spannend om te zien wat de larven gaan betekenen voor het rif-ecosysteem, duizenden kilometers verderop."