Het koraal sterft uit: zes dingen die je moet weten
Denk je aan de opwarming van de aarde, dan denk je al snel aan smeltende poolkappen of ontdooiende permafrost. Maar ook onder water richt de warmte veel schade aan. De temperatuur van het zeewater is de laatste eeuw aan het stijgen. Dat is funest voor koraalriffen.
"De modellen voorspellen dat het de komende maanden weer misgaat", zegt Scott Heron, onderzoeker bij het National Oceanic and Atmospheric Administration in Australië. Maar wat is koraal? En hoe erg is het als het stukgaat? Lees hieronder in zes vragen en antwoorden wat je moet weten.
Wat is koraal?
Allereerst: koraal is een dier. Maar ook een plant. Een koraaldiertje, een poliep, heeft een zogenoemde symbiotische relatie met micro-algen: de algen leven in het weefsel van het dier en zetten licht om in voedingsstoffen en in kleur. De algen vormen een belangrijke bron van voedsel voor het koraaldier.
Dat eten heeft het koraal nodig om een rif te kunnen bouwen. Steenkoralen bouwen een kalkstenen skelet en vormen zo een koraalrif.
Wat zijn de grote bedreigingen voor koraalriffen?
Klimaatverandering is verreweg de grootste bedreiging. Daardoor stijgt de temperatuur van het zeewater en omdat de oceanen veel broeikasgassen absorberen, wordt het water ook zuurder. Dat tast de koralen aan. Bovendien leidt de opwarming van de aarde tot meer en hevigere stormen. Orkanen als Debbie, die dit jaar met windstoten tot 285 kilometer per uur over de Whitsundays (een eilandengroep ten oosten van Australië) raasde, veroorzaken lokaal grote schade.
Daarnaast vormen ook overbevissing, vervuiling en de afvoer van landbouwgiffen een bedreiging. Al die factoren worden veroorzaakt door menselijk handelen.
Hoe erg is het?
De verwachting is dat het merendeel van de koraalriffen deze eeuw niet zal overleven. Zelfs als het ons lukt om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen, verliezen we 90 procent van het koraal wereldwijd.
Ook met het Great Barrier Reef, het grootste koraalrif ter wereld, gaat het slecht. In de afgelopen dertig jaar verloor het 2300 kilometer lange rif al meer dan de helft van het koraal.
De afgelopen twee jaar werd het koraal van het Great Barrier Reef getroffen door een ander probleem: verbleking.
Wat is verbleking?
Koraal heeft zijn kleur te danken aan de algen die erin zitten. Die algen kunnen niet tegen een snelle stijging van de watertemperatuur. Als de temperatuur toch stijgt, worden de algen afgestoten en verbleekt het koraal. De kleur keert normaal gesproken terug als de temperatuur van het water weer daalt, maar wanneer dat te lang op zich laat wachten, sterft het koraal.
Liefst een derde van het koraal op het Great Barrier Reef is de afgelopen twee jaar doodgegaan door verbleking.
Waarom is het erg als koraalriffen verdwijnen?
Koraalriffen bedekken slechts 0,2 procent van het aardoppervlak, maar herbergen wel 25 procent van al het oceaanleven. Wereldwijd zijn honderden miljoenen mensen voor hun voedsel of inkomen afhankelijk van het rif.
Zo is het Great Barrier Reef de grootste werkgever van de regio. Alleen het toerisme is er al goed voor 60.000 banen en een jaarlijkse omzet van ruim 5 miljard euro. Bovendien vormen koraalriffen een goede kustbescherming. Ze breken de golven, wat vooral tijdens stormen van pas komt.
Het leven past zich al miljoenen jaren aan veranderende omstandigheden aan. Waarom zou het koraal dat nu niet doen?
Koraal kan zich in principe aanpassen aan veranderende omstandigheden. Maar dat duurt duizenden jaren. Het aanpassingsvermogen van het koraal is niet opgewassen tegen de snelheid van de klimaatverandering.
In de Perzische Golf, waar het water flink warmer is dan in Australië, groeien bijvoorbeeld prachtige koralen. Toch zullen de koralen van het Great Barrier Reef het niet overleven als de watertemperatuur in Australië zou stijgen tot meer dan dertig graden, opnieuw omdat ze zich niet snel genoeg kunnen aanpassen.
Ook zullen riffen niet opschuiven naar plekken die nu nog te koel zijn, maar straks juist een goede temperatuur hebben. Voor de vorming van koraal is niet alleen de temperatuur van het water van belang, maar ook de hoeveelheid zonlicht. Vandaar dat de koraalriffen vooral voorkomen in de tropen. Zelfs als het water voor de kust van Sydney warm genoeg zou worden, zal daar geen koraalrif komen. In de winter is er simpelweg te weinig te licht.
Wat is de oplossing?
Vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, daar is iedereen het over eens.
Daarnaast zijn er wetenschappers die experimenteren met alternatieve oplossingen, zoals het kweken van koraalsoorten die beter bestand zijn tegen hoge temperaturen. Al is nog maar de vraag of dat zin heeft.
"We kopen tijd", zegt Madeleine van Oppen, onderzoeker aan het Australisch Instituut voor Marinewetenschap. Maar als er niets wordt gedaan aan de opwarming van de aarde, ziet het er niet goed uit voor de koralen.
