Gerichte aanval met bamboestokken: onrust in Hongkong wordt heviger

Het was een veldslag zondagavond in het metrostation Yuen Long, in het noordwesten van Hongkong. Gewapend met bamboestokken sloegen mannen in witte shirts in op demonstranten en omstanders. "Een gerichte aanval op demonstranten, zo lijkt het", zegt correspondent Sjoerd den Daas. "Dat hebben we eerder gezien bij anti-regeringsprotesten in 2014."

Volgens ooggetuigen waren de aanvallers een groep gangsters, zogeheten triaden. Die vormen een eeuwenoud georganiseerd misdaadnetwerk, dat vier jaar geleden ook gelinkt werd aan geweld tegen demonstranten in Hongkong.

"Het is nooit opgehelderd wat hun precieze beweegredenen waren, of wie ze zou hebben ingezet", zegt Den Daas. Ook nu is het nog te vroeg om te zeggen wie de aanval heeft uitgevoerd of gecoördineerd. Maar dat het effectief is om actievoerders angst aan te jagen, dat is wel duidelijk. Zo'n 45 mensen raakten gewond.

De knokploeg stond de terugkerende actievoerders op te wachten:

De mannen, van wie sommigen hun gezicht bedekten met mondkapjes, leken het vooral te hebben gemunt op mensen in zwarte T-shirts. Dat is de kledingstijl van de demonstranten die al weken actievoeren tegen een omstreden uitleveringswet met China, en de invloed van de Chinese overheid op Hongkong in het algemeen.

De conclusie dat Peking iets te maken heeft met de knokploeg ligt misschien voor de hand - "maar daar ontbreekt op dit moment al het bewijs voor", benadrukt de correspondent. De regeringsleider van Hongkong, Carrie Lam, noemt het onzin dat het stadsbestuur of de regering in Peking iets te maken heeft met het geweld.

Nieuwe dieptepunt

Het afgelopen weekend markeerde een nieuw dieptepunt in de aanhoudende onrust in de miljoenenstad. En niet alleen vanwege het gevecht in het metrostation.

Bij het Liaison Office, het belangrijkste Chinese overheidsgebouw in de stad, kwam het tot een confrontatie tussen betogers en de oproerpolitie. De demonstranten gooiden eieren naar het pand en spoten graffiti op de muren. Ook werd het nationale symbool van China op de voorgevel besmeurd met zwarte inkt. De politie vuurde traangas en rubberen kogels af om de actievoerders uiteen te drijven.

In Chinese staatsmedia is verbolgen gereageerd op de aanval. Vooral het vandaliseren van het nationale embleem wordt hoog opgenomen. Het Volksdagblad stelt in een ongewoon sterk commentaar op de voorpagina dat er niet kan worden getornd aan de centrale autoriteit van Peking. Een spreker in een staatskrant suggereert dat het misschien wel tijd wordt om het Chinese leger erbij te halen.

"Dat wil geen enkele partij natuurlijk, ook Peking niet", zegt Den Daas. "Maar het is wel opmerkelijk dat het genoemd wordt in een staatsmedium. Want elke combinatie van het leger en protesten ligt erg gevoelig" Daarmee doelt de correspondent op de bloedig neergeslagen studentenprotesten in Peking in 1989.

Zowel voor- als de tegenstanders van China gingen afgelopen weekend massaal de straat op. Zaterdag was een grote demonstratie van het pro-kamp om de politie een hart onder de riem te steken. Zondag was het de beurt aan het anti-Peking-kamp. En met elk protest en escalatie groeit de kloof tussen de inwoners van Hongkong.

Bekijk hier waarom de relatie tussen Peking en Hongkong zo onder spanning staat:

Als je ziet dat er honderdduizenden mensen meedoen aan deze protesten, dan is het geweld en de schade aan de stad nog relatief beperkt gebleven, aldus Den Daas. Maar dit weekend lijkt een keerpunt te zijn geweest. "Het is een nieuwe wending dat de demonstranten direct opstaan tegen Peking", zegt hij over de onrust bij het Liaison Office.

"En de politie treedt harder op. Er is nog nooit zo veel traangas gebruikt als de afgelopen periode, vertelden demonstranten mij onlangs."

Toch hebben pepperspray en rubberen kogels maar weinig impact op het aantal deelnemers aan de protesten. Dat zou kunnen verklaren waarom er nu voor het eerst ook een knokploeg in actie is gekomen tegen de demonstranten. Al blijft het voorlopig gissen of, en zo ja waarom, de onderwereld erbij is betrokken.