Politieke antenne Koninklijk Huis lijkt (weer) niet goed afgesteld
Vrijdag sprak koningin Máxima in Japan met de omstreden Saudische kroonprins Mohammed bin Salman. De kroonprins wordt ervan beschuldigd het brein te zijn achter de moord op journalist Jamal Khashoggi, in oktober vorig jaar. Zijn persdienst bracht de foto van de koningin en de kroonprins naar buiten. Tweede Kamerleden sputterden direct en vroegen minister van Buitenlandse Zaken Blok om opheldering.
Wat toelichting behoeft, is of het wel verstandig is dat leden van het Koninklijk Huis VN-functies vervullen. Máxima was in Osaka op de G20 als speciaal pleitbezorger van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties voor "inclusieve financiering voor ontwikkeling". Al tien jaar zet ze zich hiervoor in.
Volgend jaar is de G20 in Riyad, de hoofdstad van Saudi-Arabië. Dat werd in 2017 besloten, ruim voor de dood van Jamal Khashoggi. De speciaal pleitbezorger van de VN, koningin Máxima, sprak vrijdag dus met de gastheer van komend jaar, meldt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD).
Ontmoeting met Poetin
Toen Willem-Alexander in 2013 koning werd, stopte hij met al zijn andere functies. Ook het voorzitterschap van de VN-adviesraad voor Water en Sanitatie legde hij neer om te voorkomen dat hij onderdeel zou kunnen worden van politiek gevoelige kwesties.
Máxima mocht wél VN-adviseur blijven, omdat haar werk in beginsel politiek onomstreden was. Omdat het kabinet verantwoordelijk is voor al haar doen en laten, houden de premier en de andere ministers toezicht.
Het is niet de eerste keer dat de koning en zijn vrouw in verlegenheid gebracht worden door ontmoetingen met omstreden staatshoofden. Dit incident doet denken aan het beeld van Willem-Alexander en Máxima met de Russische president Poetin in Sotsji in 2014 - overigens nog vóór de annexatie van de Krim en het neerschieten van MH17.
Poetin lag toen al onder vuur, onder meer vanwege zijn anti-homobeleid. Hoewel premier Rutte zei het "prima" te vinden dat de koning een biertje dronk met de Russische president, volgde op de foto een storm van kritiek.
De politieke antenne van leden van het Koninklijk Huis en hun adviseurs lijkt ook dit keer niet goed afgesteld. "Het gesprek tussen Máxima en de kroonprins ging over de toegang tot financiële dienstverlening en over de verbetering van de economische positie van vrouwen", laat de RVD weten. Kortom, de bijeenkomst ging over haar VN-werk.
Maar de Saudische kroonprins hield een andere herinnering over aan de bijeenkomst. Saudische staatsmedia schreven dat de kroonprins "met de koningin van Nederland gesproken had over samenwerking tussen de twee koninkrijken". Met geen woord repte hij over de Verenigde Naties. Wat vaststaat, is dat Máxima en de Saudische kroonprins het in ieder geval niet hadden over het VN-rapport dat een paar dagen eerder verscheen.
'Medeplichtig'
In dat rapport staat dat er "overtuigend bewijs" is dat de kroonprins van Saudi-Arabië verantwoordelijk is voor de dood van journalist Jamal Khashoggi. "Onbegrijpelijk dat er niet over gesproken is", vindt VN-rapporteur Agnes Callamard die zijn moord onderzocht.
Callamard beschouwt de koningin nu als "medeplichtig", omdat ze zweeg over dat onderzoek. Maandag vragen Kamerleden opheldering aan minister Blok over de ontmoeting van Máxima en de kroonprins.
De koningin is hiermee in haar in beginsel neutrale rol als VN-adviseur in politiek vaarwater terechtgekomen. Dat is voor alle partijen, behalve voor de Saudische kroonprins, slecht nieuws.
