Misbruikslachtoffer Jeannette (68) wachtte op de redding die nooit kwam

• Robert Chesal

  redacteur

"Je kunt hier niet blijven", zei de voogdes, toen zij hoorde aan welk seksueel misbruik en geweld Jeannette de Geus blootstond. Maar haar belofte om het uit huis geplaatste meisje snel weg te halen bij het Achterhoekse pleeggezin waar ze woonde, bleek loos. De Amsterdamse De Geus is inmiddels 68 jaar, maar dat de jeugdzorg niet optrad na haar roep om hulp blijft een open wond. Daarom klaagt ze de staat aan.

"Maandenlang wachtte ik op mijn redding", zegt De Geus, "maar die kwam niet. De voogdes werd vervangen door een nieuwe, en die deed alsof ik niets had verteld." En dus ging het misbruik door, zoals de jaren daarvoor. Herhaaldelijke en ernstige aanrandingen, die haar tot wanhoop dreven. Pas na een zelfmoordpoging op haar veertiende, greep de overheid in en werd De Geus in 1965 naar de jeugdzorginstelling Huize Sint Joseph in Rijsbergen gestuurd.

In 2017 vertelde De Geus over het gesprek met de voogdes op een hoorzitting bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven. Ze was een van de honderden slachtoffers die naar voren stapten na het onderzoek van de commissie-Samson naar seksueel misbruik in de jeugdzorg. De Geus hoopte erkenning en genoegdoening te krijgen. Maar na drie gesprekken, die in haar woorden "respectloos, slordig en amateuristisch" zijn verlopen, wees het fonds haar claim af, zonder dat ze in beroep kon.

Volgens de Nationale ombudsman is de argumentatie van het Schadefonds in De Geus' zaak "onnavolgbaar". De ombudsman wijst erop dat de commissie in haar uitspraak schreef "dat zij de verklaring (...) over het gesprek met de voogd authentiek en gedetailleerd vindt".

En ook dat de bestuurder van de Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond (JBRR), de rechtsopvolger van de jeugdinstelling die De Geus destijds in de steek liet, tijdens de hoorzitting zei: "Mevrouw, ik geloof alles wat u verteld heeft". De ombudsman begrijpt daarom niet hoe het Schadefonds heeft kunnen besluiten om de claim van De Geus af te wijzen.

'Slecht geluisterd en weinig rekening gehouden met gevoelens'

"Tal van slordigheden" tijdens de hoorzittingen gaven De Geus het gevoel dat er "slecht is geluisterd en dat er weinig rekening is gehouden met haar gevoelens". Dat schreef haar echtgenoot Frank Brakel in een brief aan de commissievoorzitter van het Schadefonds vorig jaar februari.

Hij bekritiseerde de "weinig onderzoekende opstelling" van het fonds, het feit dat de commissie geen vragen stelde aan de aanwezige bestuurder van de Jeugdbescherming en dat geen een van de door De Geus ingediende bewijsstukken in behandeling is genomen tijdens de zittingen. De commissie wekte de indruk geen kennis te hebben genomen van haar dossier, schreef Brakel. Dat tijdens een hoorzitting de voorzitter De Geus vroeg "of het haar om het geld te doen was", omschreef Brakel als "ongepast en manipulatief".

Monique de Groot, directeur van het Schadefonds Geweldsmisdrijven, wil vanwege de privacy niet inhoudelijk reageren op de kritiek of op de rechtszaak die De Geus aanspant. "Het staat iedereen vrij om naar de rechter te stappen", zegt ze. De uitspraak van de Nationale ombudsman betreurt ze. "We hebben twee gesprekken met de ombudsman gehad. We hebben uitgelegd hoe we tot ons besluit zijn gekomen. Kennelijk zijn we er niet in geslaagd om dat duidelijk te maken. We hebben in andere vergelijkbare gevallen precies hetzelfde gehandeld."

Dat is een interessante uitspraak voor andere slachtoffers die door het Schadefonds op soortgelijke gronden zijn afgewezen. Want als De Geus van de rechter gelijk krijgt, kan de Nederlandse staat meer rechtszaken verwachten. "Dat zou inderdaad een groot probleem zijn", aldus De Groot van het Schadefonds.

Advocaat Bert Oude Middendorp zegt dat zijn cliënt niet alleen volledige erkenning wil, maar ook een schadevergoeding. Hij laat weten dat de claim om "tonnen" zal gaan. Maar het gaat De Geus niet alleen om compensatie, laat ze zelf weten. "Ik wil vaststellen dat de pogingen van de staat om slachtoffers erkenning te bieden geen effect sorteren. De overheid is niet aanspreekbaar als dingen misgaan. Ik wil dat de staat verantwoordelijkheid neemt in woord en daad. En bovendien hoop ik bij te dragen aan preventie, zodat kinderen niet langer blootgesteld worden aan misstanden die ik en vele anderen hebben ondergaan."